تحلیل ارتباط بین فضای سبز شهری و آلودگی هوا با تاکید بر بوم‌گرایی شهری (موردپژوهی: شهر تهران)

مقدمه: آلودگی هوا به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر محیط‌زیست به‌ویژه در شهرهای بزرگ سبب بروز مشکلات بسیاری برای ساکنین شده است. از طرفی فضاهای سبز به‌عنوان یکی از عناصر مورد تاکید در بوم گرایی شهری، نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا دارند. به همین جهت بررسی نوع و شدت ارتباط بین فضای سبز شهری و آلودگی هوا می تواند میزان تاثیرگذاری سبزینگی شهری را بر آلاینده ها نمایان سازد.هدف: هدف اصلی پژوهش، بررسی ارتباط بین فضای سبز و تغییرات آلایند ه های هوا به تفکیک مناطق در کلان‌شهر تهران با تاکید بر بوم گرایی شهری است.روش‌شناسی تحقیق: این پژوهش از لحاظ ماهیت، توصیفی تحلیلی و ازلحاظ کاربست نتایج، کاربردی و ازلحاظ روش‌شناسی، آمیخته (کمی کیفی) است. در این پژوهش از روش توابع درون‌یابی در نرم‌افزار arcmap 10.7 و تحلیل رگرسیونی در نرم‌افزار spss21 استفاده‌شده است. به‌منظور تحلیل یکپارچه وضعیت موجود متغیرهای دارای رابطه رگرسیونی و تعیین اولویت اقدام به تفکیک مناطق، کدگذاری کیفی در چهار سطح از زیاد به کم صورت گرفته است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، شهر تهران است.یافته ها: یافته ها حاکی از این است که رابطه ی معکوس و معناداری بین فضای سبز و آلاینده‌های co،  so2و pm2.5 وجود دارد. با سطح اطمینان بالای 95 درصد، میزان تاثیرگذاری فضای سبز بر آلاینده‌های co،  so2و pm2.5 بر اساس ضریب بتا به ترتیب 0.500 ، 0.508 و 0.452 می‌باشد. نتایج حاصل از کدگذاری کیفی وضعیت موجود متغیرهای دارای رابطه رگرسیونی نشان می دهد که مناطق 9، 10، 18 و 21 به علت سطح کم فضای سبز و غلظت بالای آلاینده‌های مذکور، در دسته اولویت اقدام اول برای اجرای پیشنهادها قرار می گیرند. نتایج: نتایج نشان داد که وجود فضای سبز بر تغییرات غلظت تمامی آلاینده‌های هوا تاثیرگذار نیست و صرفاً سه آلاینده co،  so2و pm2.5 را در تهران تحت تاثیر قرار می‌دهد. درنهایت علی رغم ضرورت پیشنهادهایی با هدف کنترل منابع آلوده کننده ی هوا، تمرکز این پژوهش بر پیشنهادهایی با محوریت فضای سبز به‌منظور کاهش آلاینده‌های موجود در هوا و بر اساس اولویت اقدام مناطق می باشد. این پیشنهادها در قالب رویکردهای از بالا به پایین و از پایین به بالا و در دو بازه زمانی کوتاه‌مدت و بلندمدت ارائه‌شده‌اند.

analysis of the relationship between urban green space and air pollution with emphasis on urban ecology (case study: tehran city)

introductionair pollution as one of the most important factors affecting the environment, especially in large cities has caused many problems for residents. on the other hand, green spaces as one of the emphasized elements in urban ecology, play an important role in reducing air pollution. therefore, studying the type and intensity of the relationship between urban green space and air pollution can show the extent of the impact of urban greenery on pollutants.goalthe main purpose of this study is to analyze the relationship between green space and changes in air pollutants by regions in the metropolis of tehran with an emphasis on urban ecology.methodologythis research is descriptive analytical by nature and applied in terms of results and mixed (quantitative qualitative) in terms of methodology. in this research, the method of interpolation functions in arcmap 10.7 software and regression analysis in spss 21 software have been used. to integrate the current situation of the variables with regression relationship and determine the priority of action by regions, qualitative coding has been done at four levels from high to low.geographical area of researcha case study of the research is the metropolis of tehran.results and discussionthe findings indicate that there is an inverse and significant relationship between green space and co, so2 and pm2.5 pollutants. with 95% confidence level, the impact of green space on co, so2 and pm2.5 pollutants based on beta coefficient is 0.500, 0.508 and 0.452, respectively. the results of qualitative coding of the current situation of variables with regression relationship show that regions 9, 10, 18 and 21 due to the low level of green space and high concentrations of these pollutants, are in the first priority category to apply suggestions. conclusionthe results showed that the presence of green space does not affect the changes in the concentration of all air pollutants. it only affects co, so2 and pm2.5 in tehran. finally, despite the need for suggestions aimed at controlling air pollutants, the focus of this study is on green space based suggestions to reduce air pollutants based on the priority of actions by regions. these suggestions are presented in the form of top down and bottom up approaches in two short term and long term periods.