ارزیابی و رتبه بندی کیفیت محیطی جاذبه های گردشگری (مورد پژوهی: مناطق 5 گانه شهر اردبیل)

مقدمه: شناخت و ارزیابی کیفیت محیطی جاذبه‌ها و ترجیحات گردشگران در راستای توسعه شهری و ارتقاء حضور گردشگران اهمیت بسزایی دارد. در پژوهش حاضر ضمن بررسی وضعیت پراکنش فضایی عناصر گردشگری شهر اردبیل، به ارزیابی و رتبه بندی مناطق پنج گانه شهر اردبیل از منظر شاخص‌های کیفیت محیطی جاذبه‌های گردشگری از دیدگاه گردشگران پرداخته است. روش شناسی تحقیق: این پژوهش از نظر هدف؛ کاربردی، از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی است. روش جمع آوری اطلاعات میدانی و کتابخانه ای (مصاحبه و پرسشنامه) می باشد. در گام اول، جهت شناسایی جاذبه ها به صورت مطالعات میدانی و اسنادی اقدام شده است و برای بررسی پراکنش فضایی عناصر گردشگری شهر اردبیل، از نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی gis برای تهیۀ نقشه استفاده شده است. در گام دوم، با روش میدانی و استفاده از پرسشنامۀ گردشگران شهری (با پایایی 0/738 در ضریب آلفای کرونباخ) و روایی 0/721با روش فرم موازی با همتای آزمون به بررسی تفاوت رتبۀ معناداری معیارهای کیفیت محیطی شهر اردبیل پراخته شد که برای این منظور از نرم افزار spss و آزمون فریدمن استفاده شد. در گام بعدی؛ به منظور سنجش وضعیت کیفیت محیطی جاذبه های گردشگری از تکنیک ویکور در نرم افزار excel استفاده شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: مناطق پنج گانۀ شهر اردبیل. یافته ها: بررسی تفاوت رتبه عوامل کیفیت محیطی جاذبه‌های گردشگری در شهر اردبیل نشان داد که به طور کلی شاخص خدمات عمومی شهری با میانگین عددی 4/00 رتبه اول و شاخص محیط زیست شهری با میانگین عددی 3/87 رتبه دوم را از نظر بازدیدکنندگان دارد. همچنین؛ در بحث رتبه بندی مناطق پنج گانه شهر از نظر شاخص های کیفیت محیطی جاذبه های گردشگری؛ نابرابری وجود دارد؛ بطوریکه عناصر و جاذبه‌های منطقه دو که بیشتر از نوع طبیعی- تفریحی هستند؛ با مقدار عددی صفر در الویت اول و بالاترین رتبه هستند و جاذبه‌های منطقه چهار با مقدار عددی 0/752 در در پایین ترین رتبه و اولویت‌ آخر از نظر گردشگران قرار دارند نتایج: در بخش اول پژوهش، نتایج اولیۀ بررسی وضعیت پراکنش فضایی عناصر گردشگری نشان داد که تمرکز عناصر گردشگری در ناحیۀ یک شهر اردبیل بیشتر میباشد و با توسعۀ فضایی و فیزیکی شهر به سمت جنوب و توسعه در منطقۀ دو؛ ب هویژه احداث مجتمع طبیعی- تفریحی شورابیل موجب تعدیل و تاحدودی پراکندگی عناصر گردشگری در شهر اردبیل شده است. در بخش دوم پژوهش، نتایج بررسی تفاوت معناداری رتبه عوامل کیفیت محیطی جاذبه های گردشگری شهر اردبیل نشان داد که شاخص خدمات عمومی شهری رتبۀ اول و شاخص محیطزیست شهری (آب، هوا، فضای سبز، بهداشت، دفع زباله) رتبۀ دوم از نظر بازدیدکنندگان دارد و شاخص کیفیت بصری محیط و خوانایی دارای پایین ترین رتبه ها از نظر بازدیدکنندگان هستند. همچنین از برآیند تمامی مطالب فوق چنین برمی آید که منطقۀ دو شهر اردبیل از نظر وضعیت شاخص های کیفیت محیطی جاذبه های گردشگری؛ دارای بالاترین رتبه و الویت اول می باشد اما منطقۀ چهار در پایین ترین رتبه و اولویت آخر قرار دارد.

assessing and ranking the environmental quality of tourist attractions, case study: ardabil city

introduction: recognizing and evaluating the environmental quality of tourist attractions and preferences is veryimportant for urban development and promoting the presence of tourists.research aim: in the present study, while examining the spatial distribution of tourism elements in ardabil, it hasevaluated and ranked the five regions of ardabil in terms of environmental quality indicators of tourist attractionsfrom the perspective of tourists.methodology: it is applied in terms of descriptive-analytical nature. the method of collecting field information islibrary (interview and questionnaire). in the first step, to identify the attractions in the form of field and documentarystudies, and to study the spatial distribution of tourism elements in ardabil, gis software has been used to prepare themap. in the second step, using the field method and using the questionnaire of urban tourists (with reliability of 0.738in cronbach's alpha coefficient) and validity of 0.721 with the method of parallel form or test counterpart) thedifference between the significant rank of environmental quality criteria in ardabil was examined. for this purpose,spss software and friedman test were used. in the next step; in order to assess the environmental quality of touristattractions, the victor technique has been used in excel software.studied areas: five areas of ardabil city.results: the study of the difference in the ranking of environmental quality factors of tourist attractions in ardabilshowed that in general, the urban public services index with an average of 4.00 has the first rank and the urbanenvironment index with an average of 3.87 has the second rank in terms of visitors. also; in the discussion of rankingthe five regions of the city in terms of environmental quality indicators of tourist attractions; there is inequality; sothat the elements and attractions of zone 2, which are more of a natural-recreational type; with a numerical value ofzero, they are in the first and highest rank, and the attractions of region four with a numerical value of 0.752 are in thelowest rank and last priority in terms of tourists.conclusion: in the first part of the study, the preliminary results of the study of the spatial distribution of tourismelements showed that the concentration of tourism elements is higher in area one of ardabil city and with the spatialand physical development of the city to the south and development in secend region; in particular, the construction ofthe shurabil natural-recreational complex has moderated and to some extent dispersed tourism elements in the city ofardabil. in the second part of the study, the results of a significant difference in the ranking of environmental qualityfactors of tourist attractions in ardabil showed that the urban public services index is the first rank and the urbanenvironment index (water, air, green space, health, waste disposal) is the second rank in terms of visitors and thevisual quality index of the environment and readability have the lowest rankings in terms of visitors.