سنجش پایداری توسعه در سکونتگاه‌های روستایی شهرستان جیرفت

مقدمه:امروزه بحث در زمینه پایداری توسعه در سکونتگاه های روستایی به عنوان زیرنظام تشکیل دهنده نظام سرزمین از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. چرا که پایداری ابعاد مختلف توسعه در سکونتگاه های روستایی می تواند در توسعه منطقه ای و ملی نیز مفید واقع گردد. در این راستا پژوهش حاضر که پایداری توسعه در نواحی روستایی شهرستان جیرفت و عوامل فضایی موثر بر آن را مورد بررسی قرار می دهد، از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش انجام، توصیفی- تحلیلی می باشد. محدوده مورد مطالعه شامل 38 روستای نمونه دارای سکنه واقع در شهرستان جیرفت است و حجم نمونه، سرپرستان خانوار و متخصصان حوزه برنامه‌ریزی روستایی را شامل می گردد. جهت بررسی پایداری توسعه در سکونتگاه های روستایی و تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه سرپرستان خانوار از تکنیک cocoso و تحلیل خوشه‌ای k و جهت تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه متخصصان در ارتباط با اولویت‌بندی عوامل فضایی اثرگذار بر پایداری توسعه از آزمون فریدمن در محیط نرم‌افزار spss استفاده گردید. براساس تکنیک cocoso، روستاها با توجه به مقدار (ki) رتبه بندی و سطح‌بندی شده اند. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر آن است که روستاهای عباس آباد، دره رود و حیشین سفلی در وضعیت «پایداری ضعیف یا ناپایدار» قرار دارند و در مقابل، بیشترین میزان پایداری مربوط به روستاهای دولت‌آباد اسفندقه، دولت‌آباد مرکزی، دریاچه، فردوس، سغدر، پشتلر و حسین آباد دهدار می باشد. نتایج: در سکونتگاه های روستایی شهرستان جیرفت، شاهد سطوح متفاوتی از پایداری توسعه میباشیم. در شکل گیری این وضعیت، عوامل فضایی چون: سرمایه گذاری دولت، جمعیت روستا و فاصله روستا از مرکز شهرستان، بهترتیب بیشترین تاثیر را دارند.

assessment of sustainable development in rural settlements of jiroft county

introduction: today, the debate on the sustainability of development in rural settlements as a sub-system of the landsystem is of considerable importance. because the stability of different aspects of development in rural settlementscan be useful in regional and national development.research aim: the present study examines the sustainability of development in rural areas of jiroft and the spatialfactors affecting it.methodology: the present study in terms of purpose, is practical and in terms of nature, and method of performance,is descriptive-analytical. the statistical population of the study includes 38 sample villages located in jiroft county.the sample size of the present study consists of two groups of household heads and experts in the field of ruralplanning. cocoso multi-criteria decision-making technique and k-cluster analysis have been used to evaluate thesustainability of development in rural settlements and analyze the data obtained from the household surveyquestionnaire and friedman test in the spss software environment was used to analyze the data obtained from theexpert questionnaire in relation to the prioritization of spatial factors affecting development sustainability. villagesare ranked and graded according to the value of (ki) based on the cocoso technique.studied areas: the area under study was jiroft county.results: the results of scrutiny of the sustainability of economic, social, environmental, and physical-spatialdimensions of development in the study area indicate that, the villages of abbasabad, darrehroud, and hishinsoflaare in a state of weak or unstable sustainabiity. in contrast, the highest level of stability is related to the villages ofdolatabad esfahdah, dolatabad markazi, daryacheh, ferdows, saghder, pashtlor, and hosseinabaddehdar.conclusion: in the rural settlements of jiroft county, there are different levels of development sustainability. in theformation of this situation, spatial factors such as: government investment, village population and the distance of thevillage from the city center have the greatest influence.