تبیین پیامدهای تغییر کاربری اراضی کشاورزی بر تحولات جمعیتی نواحی روستایی (مورد مطالعه: شهرستان ساری، استان مازندران)

مقدمه: تغییرات کاربری اراضی کشاورزی در واقع به عنوان یکی از پدیده‌های نامطلوب و آشکار نشئت گرفته از زیاده خواهی‌های انسان به شمار می‌آید. یکی از مهمترین پیامدهای حادث شده از این تغییر نامطلوب، ایجاد بی نظمی در معیشت و درآمد ساکنان محلی و بروز تحرکات جمعیتی است. براین اساس هدف اصلی این پژوهش، بررسی پیامد تغییر کاربری اراضی کشاورزی بر تحولات جمعیتی نواحی روستایی شهرستان ساری است. روش انجام این تحقیق توصیفی- تحلیلی و از روش کتابخانه ای و پیمایشی جهت گردآوری اطلاعات استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش 25 روستا که به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌بندی شده سهمیه‌ای تعیین و بر اساس فرمول کوکران 381 خانوار به عنوان حجم نمونه جهت توزیع پرسشنامه، تعیین گردیده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، نواحی روستایی شهرستان ساری می باشد. یافته ها: مساحت اراضی کشاورزی در طی یک دههی اخیر به میزان 6 درصد کاهش یافته است این کاهش در میزان مساحت و تولیدات کشاورزی، روی تحرکات جمعیت روستاها تاثیر زیادی داشته به طوری که روستاهای با فاصله ی نزدیک به شهر و دریا به دلیل برخورداری از امتیاز مجاورت و همزیستی باشهر به ویژه در ابعاد فرصت های شغلی و بهره مندی از خدمات و زیرساخت ها، از مزیت ارزانی شرایط زندگی و به خصوص اجاره ی مسکن و یا حتی خرید زمین یا مسکن بهره مند بوده، زمینه ساز رشد جمعیت پذیری در این روستاها می شود و در روستاهای دور از شهر به علت عدم دسترسی و شکل گیری مطلوب خدمات و امکانات، اما ارزش افزوده ی اراضی کشاورزی حاصل از تغییرات کاربری به روند تخلیه ی جمعیتی در این روستاها دامن زده است. نتایج: توجه ویژه به بخش کشاورزی در استفاده از شیوه های نوین کشت محصول و دوری کردن از شیوه های قدیمی کم بازده می تواند کاهش میزان تولید را تا حدی جبران کند و نیز صنعتی نمودن کشت و کار و ایجاد صرفه ی اقتصادی در تولید محصولات کشاورزی و ایجاد قیمت تضمینی برای محصولات کشاورزی و تناسب آن با نرخ تورم، همچنین بیمه ی محصولات توسط صندوق های بیمه بتوان جامعه ی روستایی را به ادامه ی فعالیت های بخش کشاورزی دلگرم نمود و به روند کاهشی تغییرات کاربری اراضی کشاورزی در روستاهای مستعد این تغییرات، کمک کرد و روستا ییان را نسبت به تغییر شغل و همین طور تغییر کاربری اراضی شان رویگردان نمود.

explaining the consequences of agricultural land-use change on demographic changes in rural areas(case study: sari, mazandaran province)

introduction: agricultural land-use changes are considered as one of the undesirable phenomena indicating thegreedy nature of humans. one of the most important consequences of this undesirable change is disorder in thelivelihoods and income of local residents and the occurrence of population movements.research aim: the main objective of this study is to investigate the consequence of agricultural land-use change onthe demographic changes in rural areas of sari county.methodology: the method of this study is descriptive-analytical and library and survey methods were used to collectdata. the statistical population of the study was 25 villages, which were selected by random quota sampling andaccording to cochran formula, 381 families were selected as sample size.studied areas: the geographical territory of this research is the rural areas of sari county.results: in the last decade, agricultural lands has been decreased by 6% in the studied villages. it has had a greatimpact on the rural population dynamics. in villages near to the city and the sea due to their proximity to sari city andhaving more job opportunities and benefiting from services and infrastructure an increase in population density hasoccurred, while in remote villages due to lack of access and unfavorable services and facilities, and value added ofagricultural land-use change population decline has occurred.conclusion: paying special attention to the agricultural sector in using new methods of crop cultivation and avoidingthe old low-yielding methods can partially compensate for the decrease in production, as well as the industrializationof agriculture and the creation of economic savings in the production of agricultural products and the creation of aguaranteed price for agricultural products. and its proportionality with the inflation rate, as well as product insuranceby insurance funds, can encourage the rural community to continue the activities of the agricultural sector and help the decreasing process of agricultural land use changes in villages prone to these changes, and help the villagers to change their jobs and so on. the use of their land changed.