واکاوی در مفهوم کیفیت محیط شهری؛شناسایی معیارهای موثر از دیدگاه شهروندان در شهر قزوین

سکونتگاه های انسانی هنگامی میتواند بیشترین مطلوبیت را برای ساکنین داشته باشد که انتظارات و خواسته های آنها را برآورده نماید. عدم برخورداری از کیفیات مطلوب محیطی در سال های اخیر منجر به کمرنگ شدن عرصه زندگی اجتماعی وناکام ماندن فضاهای شهری در جذب شهروندان، شده است.در این میان،شهر قزوین به عنوان یکی از شهرهای میانی با پیشینه ای تاریخی، از این قاعده مستثنی نبوده و لزوم بازبینی دیدگاه شهروندان به این مسئله، امری ضروری در برحه کنونی می باشد.در همین راستا، پژوهش حاضر، با هدف شناسایی شاخص های موثر جهت ارتقاء کیفیت فضاهای شهری درابعاد کالبدی- اجتماعی ، به بررسی دیدگاه شهروندان می پردازد.به منظور کشف عوامل، از روش تحلیل عاملی اکتشافی و برای تعیین اولویت عوامل کشف شده،از آزمون فریدمن استفاده شده است. روش تحلیل عاملی اکتشافی، در مواردی بکار می رود که هدف اکتشاف و یا تولید ابعاد پنهان تشکیل دهنده پدیده مورد بررسی است. تعداد پنج عامل در بعد اجتماعی و شش عامل در بعد کالبدی با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی شناسایی شده اند. نتایج حاصل از آزمون فریدمن بیانگر این است که در بعد اجتماعی سه عامل امنیت اجتماعی(2.81)،آسایش و راحتی(2.68) و همه شمول بودن(2.42) با توجه به ضریب اهمیتشان(کوچکتر از 0.3)، در وضعیت پایینتر از حد قابل قبول قرار دارند. در بعد کالبدی نیزعامل کارایی(2.93) در حد پایین و عوامل دسترس خدماتی و ترافیکی(3.27)،تنوع و گوناگونی(3.22) ، رنگ تعلق(3.9) و مطلوبیت فضایی(3.18) در حد متوسطی قرار دارند.نتایج: ارتقاء کیفیت محیط شهری، رفع مشکلات و توزیع عادلانه امکانات در سطح شهر نیازمند اقدامات موثر و برنامه ریزی هدفمند متناسب با نیازهایشهروندان از جمله افزایش جذابیت و پرداختن به عرصه های جمعی، ایجاد زمینه لازم برای افزایش حضور شهروندان در فضای شهری در جهت افزایش امنیت و آسایش، تقویت رنگ تعلق با افزایش حس مسئولیت پذیری در شهروندان و ایجاد بستر لازم جهت مشارکت آنها در فرآیندهای تدوین برنامه و طراحی فضاهای شهری میباشد.

recognition concept of urban spaces quality; study the standpoints of citizen to achieve effective criteria in qazvin city

rapid growth of cities has caused various crises in urban life, such as environmental problems and environmental degradation. following this, the need to pay attention to the concept of quality in residential areas, along with attention to quantitative problems, is felt more. human settlements can be most desirable for residents, to meet their demands. urban spaces are the places where the most interactions occur between them. in fact, the quality of the urban environment leads to the presence or absence of citizens in urban space. lack of favorable environmental qualities has led to a diminution of social life in recent years. the city of qazvin, as one of the middle cities with a historical background, is no exception to this and it is necessary to review the views of citizens on the quality of urban space in it. this research studies the views of citizens on the quality of life in qazvin city with the aim of achieving effective indicators of urban quality of life in physical and social dimensions. in order to identify the factors, the exploratory factor analysis (efa) method has been used. to determine the priority of factors, friedman test was used. five factors in social dimension and six factors in the physical dimension are identified and named. according to the results of the friedman test, the most important factors in the social dimension are respectively social life and public participation, and in the physical dimension, respectively, are legibility and personalization.