جغرافیای تاریخیِ شهرهای گیلان از منظرِ گردشگری

مقدمه: شهرها از مقصدهای مهم گردشگری اند و بسیاری از گردشگران در سفرهای گردشگری از آثار و بناهای تاریخی آنها بازدید می کنند. لیکن در بسیاری موارد، از پیشینه ی جغرافیای تاریخی آنها چندان اطلاعاتی ندارند. به همین دلیل به نوعی از ادراکات سطحی درباره ی شهرها بسنده می کنند. شهرها در طولِ تاریخ از اصلی ترین عرصه های اجتماعی بوده اند که بسیاری از چالش های تاریخی، سیاسی و فرهنگی در آنها رخ داده است. چه بسا که به دنبالِ این چالش ها، محلِ شهرها جابه جا شده، برخی نقش و اهمیتِ خود را از دست داده اند و چه بسا شهرهایی که به دنبالِ یک اراده ی سیاسی، اهمیت تازه ای پیدا کرده اند. هدف: این مقاله سعی دارد، شهرهای رشت، لاهیجان، فومن، بندرانزلی و تالش را از منظرِ جغرافیای تاریخی واکاوی کرده و تحولاتِ فضایی، تاریخی آن ها را با هدفِ تقویتِ نگرشِ عمیق ترِ آنان به این شهرها به تصویر بکشد، و با بهر ه گیری از جغرافیای تاریخی و به تبعِ آن معرفیِ ظرفیت های فرهنگی تاریخیِ شهرهای گیلان، گردشگریِ فرهنگی تاریخی نیز در این استان شکل گیرد.. روش شناسی تحقیق: روشِ تحقیق به صورتِ اسنادی و مشاهداتِ میدانی بوده و از نقشه های تاریخیِ این شهرها برای تبیینِ جغرافیای تاریخیِ آن ها استفاده شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: شامل شهرهای رشت، لاهیجان، فومن، بندرانزلی و تالش در محدوده ی جغرافیایی استان گیلان است. یافته ها: گیلان از مهم ترین مقصدهای گردشگری ایران است. اما انگیزه ی اصلی گردشگران عمدتاً استفاده از جاذبه های طبیعی گیلان است. کمتر کسی می داند که چگونه دو شهرِ لاهیجان در گیلان بیه پیش و فومن در گیلانِ بیه پس، که روزگاری مقرِ حکومت بوده اند، به دنبالِ یک اراده ی سیاسی، نقشِ خود را به شهری کوچک، یعنی رشت واگذار کرده اند و یا اینکه از تبدیلِ یک صیدگاهِ ساحلی به نام انزلی، چگونه یک شهر بندری و گردشگرپذیر شکل می گیرد و همین شهر پناهگاهِ مهاجرینِ رانده شده ی لهستانی، روسی و ارمنی می شود و یا اینکه با محدود شدنِ روابطِ سیاسی و اقتصادی ایران و شورویِ سابق، بندرِ کرگانرود از رونق افتاده و ساکنینِ آن به محلِ فعلیِ هشتپر کوچ می کنند که امروز از فعال ترین شهرهای استان است. نتایج: استانِ گیلان به عنوانِ یکی از استان های شمالی و گردشگرپذیرِ ایران مطرح است و آنچه تاکنون با توجه به مشاهداتِ میدانی، باعثِ جلب و جذبِ گردشگر به شهرهای این استان شده است، طبیعتِ زیبا و منحصر به فردِ آن بوده است، در حالی که با توجه به قدمتِ تاریخیِ سکونت گاه های شهری و روستاییِ استانِ گیلان، بسیاری از ظرفیت های تاریخی اعم از جاذبه ها، آداب، رسوم و فرهنگِ، وقایع و یادمان های تاریخی و هم چنین تاریخِ شکل گیری سکونت گاه های شهری و تغییراتی که به مرورِ زمان در کالبد و ریخت شناسیِ این شهرها شکل گرفته است، برای بسیاری از گردشگران و حتیِ مردمِ بومیِ گیلان ناشناخته است و یکی از مهم ترینِ دلایلِ آن عدمِ آشنایی با تاریخ و جغرافیای تاریخی این مناطق است. این پژوهش به بیانِ جغرافیای تاریخی و ظرفیت های گردشگری بخصوص ظرفیت های فرهنگی تاریخی در شهرهای استانِ گیلان پرداخته تا افرادِ بومی و همچنین گردشگرانِ فرهنگی تاریخی با تاریخِ این مرز و بوم و جاذبه های آن بیشتر آشنا شده و زمینه سازِ توسعه ی این نوع از گردشگری در استان شود.

historical geography of guilan cities in trems of tourism

cities are important tourist destinations. many tourists visit historical monuments during their travels. but in many cases, they do not have much information about their historical geography. for this reason, they do not have deep perceptions of cities. cities have been one of the most important social fields, throughout history, that many historical, political and cultural challenges have occurred in them, that following these challenges, the location of cities has moved. some of them have lost their role and importance due to natural and historical events, and perhaps cities that have gained new importance following a political decision.guilan is one of the most important tourist destinations in iran. but the main motivation of tourists is mainly to use the natural attractions of guilan. few people know how the two cities of lahijan in guilan biepish and fooman in giulan biepas, where the government was based of them in the past, have given up their role to a small town, rasht, following a political decision, or how a fishing village called anzali is formed into a port and tourist city and this city becomes a refuge for expelled polish, russian and armenian immigrants, or how with the limitation of political and economic relations between iran and the former soviet union, karganrood has declined and its inhabitants are moving to the current location of hashtpar, which is one of the most active cities in the province today.this article tries to analyze the cities of rasht, lahijan, fooman, bandar anzali and talesh from the perspective of historical geography and define spatial-historical developments these cities with the aim of amplifing a deeper view of them. with the hope that this research can be a basis for a better and deeper understanding of iranian cities and explain the relationship between historical geography, cities and tourism.the research method is documentary and field observations and the historical maps of these cities have been used to explain their historical geography.