ارزیابی اثر بخشی برنامه‌های بازآفرینی شهری پایدار بر ارتقای کیفیت زندگی ساکنان سکونتگاههای غیر رسمی (مورد مطالعه: شهر رشت)

مقدمه: اگرچه ارتقای کیفیت زندگی در محدوده‌ها و محلات شهری سکونتگاههای غیر رسمی از گذشته مورد نظر کارشناسان بوده است، اما در سالهای اخیر در برنامه‌های توسعه و سیاست گذاری‌های کشور رواج بیشتری یافته است. هدف: پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اثر بخشی برنامه‌های بازآفرینی شهری پایدار بر ارتقای کیفیت زندگی ساکنان سکونتگاه‌های غیر رسمی (مورد مطالعه: شهر رشت) صورت پذیرفته است. روش شناسی تحقیق: با توجه به ماهیت موضوع و اهداف تحقیق، روش تحقیق توصیفی - تحلیلی است و اطلاعات به صورت اسنادی، کتابخانه‌ای و پیمایشی و با ابزار پرسشنامه گردآوری شده‌اند. جامعه آماری پژوهش متشکل از دو گروه: 1) شهروندان ساکن در محلات هدف؛ 2) کارشناسان و متخصصین مرتبط با موضوع بازآفرینی شهری استان گیلان می‌باشند. حجم نمونه مورد بررسی نیز با استفاده از فرمول کوکران برای گروه اول 400 نفر و برای گروه دوم 300 نفر اعلام گردید که به شیوه غیراحتمالی در دسترس نمونه گیری گردیده است. همچنین به جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌های مدلسازی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی و با آزمون تی.تسیت استفاده گردیده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، سکونتگاه های غیررسمی شهر رشت می باشد. یافته ها: نتایج حاصل از مدلسازی معادلات ساختاری نشان می دهد که ضرب استاندارد شده بین دو متغیر (برنامه های بازآفرینی شهری پایدار و کیفیت زندگی سکونتگاه های غیررسمی) β=0.369 می باشد و ضریب معناداری (آماره تی) بین این دو متغیر t=6.031 بوده که نشان می دهد این رابطه معنادار است (t>1.96) همچنین در اجرای آزمون t-test به منظور بررسی برنامه های بازآفرینی شهری پایدار با در نظر داشتن ضریب اطمینان 95 درصد و خطای 5 درصد، مقدار آماره آزمون تی با درجه آزادی 299، برای محله سلیمانداراب برابر 29.241، عینک 24.152، پاسکیاب 6.851- و نخودچر 10.450- شده است. همچنین آزمون t-test که به منظور ارزیابی وضعیت کیفیت زندگی در سکونتگاه های غیررسمی هدف صورت گرفت، نشان داد که مقدار آمار آزمون تی با درجه آزادی 299، برای محله سلیمانداراب برابر 11.850، عینک 8.160-، پاسکیاب 27.400- و نخودچر 31.713- شده است. نتایج: نتایج تحقیق نشان داد که برنامه های بازآفرینی شهری پایدار بر کیفیت زندگی سکونتگاه های غیررسمی تاثیر مثبت و معنادار ی دارد. همچنین مشخص گردید که وضعیت برنامه های مذکور در محله سلیمانداراب موفق، عینک نسبتاً موفق، پاسکیاب نسبتاً ناموفق و در محله نخودچر ناموفق بوده است و وضعیت کیفیت زندگی در محله سلیمانداراب نسبتاً مطلوب، عینک نسبتاً نامطلوب و در محلات پاسکیاب و نخودچر نامطلوب می باشد.

evaluating the effectiveness of sustainable urban regeneration programs on improving the quality of life of residents of informal settlements (case study: rasht)

although improving the quality of life in informal settlements and urban areas has long been the focus of experts, but in recent years it has become more common in the country’s development programs and policies. therefore, the present study aimed to evaluate the effectiveness of sustainable urban regeneration programs on improving the quality of life of residents of informal settlements (case study: rasht). due to the nature of the subject and the objectives of the research, the research method is descriptive-analytical and the information is collected in the form of documents, libraries and surveys using a questionnaire. the statistical population of the study consists of two groups: 1) citizens living in the areas; 2) experts and specialists related to the issue of urban regeneration in guilan province. the sample size was announced using cochran’s formula for the first group of 400 people and for the second group of 300 people, which has been sampled in an unlikely way. also, for data analysis, structural equation modeling methods with partial least squares approach and t-test were used. the results showed that sustainable urban regeneration programs have a positive and significant effect on the quality of life of informal settlements. it was also found that the status of the mentioned programs in soleimandarab neighborhood was successful, ainak was relatively successful, paskiab was relatively unsuccessful and in nokhodchar neighborhood was unsuccessful and the quality of life in soleimandarab neighborhood was relatively favorable, ainak was relatively unfavorable and in paskiab and nakhodchar neighborhoods was unfavorable.