تحلیل عوامل موثربر تاب‌آوری در محلات ناکارامد شهری با تاکید برمعیارهای کالبدی (مطالعه موردی: محله فرحزاد تهران)

تاب‌آوری در برابر زلزله یکی از مفاهیم بسیار مهم نظری وکاربردی در مدیریت بحران می‌باشد. طی چند دهه گذشته رشد شتابان شهری (بویژه در کشورهای در حال توسعه) موجب شده که آسیب پذیری آن ها در برابر بحران‌ها با منشاء انسانی و طبیعی بیش از پیش گردد. لذا تاب‌آور نمودن جوامع شهری دارای اهمیت خاصی می‌باشد. بر این اساس، پژوهش حاضر به دنبال سنجش و ارزیابی تاب آوری محله فرحزاد در چهار بعد کالبدی - محیطی، اقتصادی، اجتماعی و مدیریت -نهادی است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی – تحلیلی است. جهت سنجش میزان آسیب‌پذیری بخش مرکزی از لحاظ کالبدی از نظر 14 کارشناسان براساس مدل سلسله مراتبی ahp استفاده شده است. نتایج پژوهش گویای آن است که آسیب‌پذیری بالای کالبدی محله فرحزاد است؛ به طوری که حدود 53 درصد بناها در رده آسیب پذیری زیاد و 10 درصد در رده آسیب‌پذیری خیلی زیاد قرار گرفته‌اند. همچنین تحلیل پرسشنامه گویای سطح پایین‌ تاب‌آوری در محله مورد پژوهش است. نتایج رگرسیون نشان می‌دهد که در محله فرحزاد شاخص‌های مدیریت – نهادی، اجتماعی، اقتصادی و محیطی به ترتیب بر تاب‌آوری موثر می‌باشند. نتایج تحقیق نشان می دهد که برای افزایش تاب آوری در محله فرحزاد بایستی در اولویت نسبت به ارتقای شاخص های کالبدی اقدام گردد.

Analysis of Factors Affecting Resilience in Inefficient Urban Neighborhoods with Emphasis on Physical Criteria (Case Study: Farahzad Neighborhood, Tehran)

Abstract Resiliency for earthquake event is an important key concept in disaster management. During recent decades urban arising growth especially in developing countries cause that these cities have been more vulnerable against natural and technological hazards. Therefore community resiliency in metropolitans is more important. Based on, this research seeks to evaluation and assessment of physical, environmental, socioeconomic insituation management resiliency in Farahzad neighborhood. A descriptive analytical method and Delphi panel conducted. In order to vulnerability evaluation of central part pertains to physical vulnerability use fourteen expert opinions with AHP approach. Results shows Farahzad physical vulnerability is high; as about 53% of constructions are located in high vulnerability level and 10% in very high vulnerability. Questionnaire analysis shows the low level of resiliency in Farahzad neighborhood. Results of regression reveal socioeconomic, insituation management and environmental indexes affected on resiliency. The results of the research show that in order to increase the resilience in Farahzad neighborhood, priority should be given to promoting physical indices.