سنجش وضعیت مولفه های شکوفایی شهری (مطالعه موردی: کلانشهر تبریز)

مقدمه‌: امروزه به دنبال گسترش شهرنشینی و رشد فزایند‌ه‌ی جمعیت‌، توسعه شهرها با مشکلات متعدی مواجه می‌باشد. از این‌رو برای پاسخگویی به مشکلات توسعه شهری و در نهایت رسیدن به توسعه پایدار رویکردهای متعددی ارائه شده‌اند. در این راستا رویکرد شکوفایی برای رسیدن به توسعه متعادل و متوازن و پایداری در شهرها مطرح شده است. هدف پژوهش : مقاله حاضر درصدد اولویّت‌بندی نواحی شهری تبریز به لحاظ ابعاد پنجگانه شکوفایی شهری می‌باشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و به لحاظ هدف کاربردی می‌باشد. روش‌شناسی تحقیق‌: برای نیل به هدف تحقیق، ابتدا، عوامل دخیل در شکوفایی کلانشهر تبریز، در قالب ابعاد پنج‌گانه شکوفایی شامل بهره‌وری، توسعه‌زیرساخت، کیفیت‌زندگی، برابری و پایداری محیط‌زیست، استخراج شده‌اند و ارتباط آنها توسط نرم‌افزار micmac به صورت ساختاری بررسی و پانزده عامل کلیدی استخراج شده‌اند. در این مرحله اطلاعات مکانی عوامل کلیدی از نقشه‌های شهری و اطلاعات غیر‌مکانی نیز از داده‌های سرشماری نفوس و مسکن استخراج می‌شوند. و با تلفیق سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی و سیستم‌های پشتیبان تصمیم‌گیری اطلاعات بدست آمده تجزیه و تحلیل شده و نهایتاً نواحی شهری به لحاظ عوامل پیشران شکوفایی با مدلoreste رتبه‌بندی ‌گردید. قلمروجغرافیایی‌: محدوده مورد شهر تبریز می‌باشد. که در شمال غربی ایران واقع شده و مرکز استان آذربایجا‌ن‌شرقی است.یافته ها و بحث‌: در بررسی و مقایسه نواحی 38‌گانه تبریز بر مبنای شرایط موجود پانزده عامل کلیدی شکوفایی مشخص گردید که هسته مرکزی شهر و بازار، شهرک باغمیشه و رشدیه، بخش‌هایی از شهرک ارم و رضوانشهر، یاغچیان، گلشهر، پرواز، ولیعصر جنوبی، زعفرانیه و ائل‌گلی به لحاظ شکوفایی در رده بسیار بالا قرار دارند. این نواحی 25/43 درصد از جمعیت و 22/16 درصد از مساحت تبریز را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین مطالعات نشان داد که محلات کرکج، کوی ایرادک، ملازینال، ایده‌لو، سیلاب قوشخانه، رسالت، جلالیه، رازی، خلیل‌آباد، ارم و فرودگاه جزء نواحی با شکوفایی بسیار ضعیف می‌باشند. این نواحی یا جزء نواحی صنعتی بوده و یا بافت آشفته و متراکم حاصل از توسعه‌های شتابان غیرقانونی و فاقد برنامه در دهه‌های اخیر می‌باشند و 18/82 درصد از جمعیت و 31/48 درصد از مساحت تبریز را به خود اختصاص داده‌اند. نتیجه گیری‌: نتایج حاصل نشان می‌دهد که نواحی 8-1، 2-2، 1-5، رتبه‌های اول تا سوم را به لحاظ شکوفایی دارا می‌باشند. و نواحی 1-10، 6-5 و 2-10 به ترتیب سه رتبه آخر را در شکوفایی شهری در بین نواحی 38 گانه تبریز به خود اختصاص داده‌اند.

Assessing the Status of Urban Prosperity Indicators (Case Study: Tabriz Metropolis)

Introduction: Today, urbanization and population growth have led to the development of cities with numerous problems. Hence, several approaches have been proposed to answer the problems of urban development and ultimately achieve sustainable development. In this regard, urban prosperity has been proposed to achieve balanced and harmonious and sustainable development in cities. The present paper aims to prioritize the urban areas of Tabriz metropolis in terms of five dimensions of urban prosperity. This research is applied in terms of purpose and is descriptive-analytical in terms of method.Methodology: In order to achieve this goal, all factors involved in the development and prosperity of the metropolis of Tabriz, in the form of five dimensions of prosperity including productivity, infrastructure, quality of Life, equity and inclusion, environmental sustainability have been extracted. And their relationship has been evaluated structurally by the MICMAC software and fifteen key factors have been extracted. At this stage, spatial data from existing urban maps and non-spatial data from housing census data have been extracted. And, by integrating geographic information systems and decision-making Support Systems, information was analyzed and ultimately, urban areas were ranked in terms of prosperity key factors with the Oreste model.Geographical area of research: The area is the city of Tabriz located in northwestern Iran and is the capital of East Azerbaijan province.Results and discussion: By studying the 38 districts of Tabriz, based on the existing conditions, the fifteen key factors of prosperity revealed that the core of the city and the bazaar, Baghmehisheh and Roushdiyah, parts of the cities of Eram and Rezvanshahr, Yaghchian, Golshahr, Valiasr, Zafaraniye, and Ehle Goli are neighborhoods with very solid prosperity. These areas 25.43% of the population and 22.16% of the area of Tabriz have been allocated. Studies have also shown that the neighborhood of Karkaj, Iradak, Malazinal, Idelo, Sylab Ghoshneh, Resalat, Jalaliyeh, Razi, Khalil Abad, Eram, and the airport are very weak prosperity areas. These areas are either industrial areas or turbulent and congested texture resulting from unplanned and accelerated development in recent decades. And 18.82% of the population and 31.48% of the area of Tabriz have been allocated.Conclusion: The results of the study indicate that the areas 8-1, 2-2, 5-1 have the first to third ranks in terms of prosperity. And areas 10-1, 5-6 and 10-2. And areas of 10-2, 5-6, and 10-1 are on the last three ranks in terms of indicators urban prosperity.