نگاهی تبارشناسانه به مفهوم طبیعت و تجلی حضور آن در معماری خانه های ایران

مقدمه: فضاهای زﯾﺴتی و در ﻣﺘﻦ آن، «خانه ها»، از نیازها و آفریده های ماندگار اﻧﺴﺎنها در ﻫﺮ جامعه انسانی ﺑﻮده و با وجود سالهای متمادی ساخت و زندگی در آنها، همچنان طراوت، لطافت، تعلق خاطر و رمزگونگی در ﺗﻤﺎم اﺑﻌﺎد آنها مشهود است. این فضاها به عنوان اﺻﯿﻞﺗﺮﯾﻦ و زﯾﺒﺎﺗﺮﯾﻦ دستاورد ملموس ﻣﻌﻤﺎری، علاوه بر ﺣﻔﻆ آﺳﺎﯾﺶ و آرامش استفاده کنندگان، مبین ﻫﻮﯾﺖ آنان ﺑﻮده و از طریق مولفه های متعددی ﺧﺎﻃﺮات، رویاها و امیدهای ﺳﺎﮐﻨﺎن را به بهترین شیوه پاس داﺷﺘﻪ اند. یکی از این مولفه ها طبیعت است که معانی متنوعی را از طریق لایه های معماری متناسب با شرایط زمان به مخاطب منتقل می کند. هدف پژوهش: هدف اصلی در این پژوهش شناسایی مولفه های تاثیرگذار در آفرینش مفاهیم طبیعت و نحوه حضور آنها در معماری خانه های ایران است.روش شناسی تحقیق: روش شناسی پژوهش، تبارشناسی فوکویی و برای تحلیل داده ها، از روش نشانه شناسی پیرس استفاده شده است.قلمرو جغرافیایی پژوهش: در این پژوهش خانه ها و سکونتگاه های شاخص در معماری دوره های مختلف تاریخ ایران از عهد باستان تا دوره پهلوی دوم مورد بررسی قرار گرفته است.یافته ها و بحث: مطالعات تحقیق نشان می دهند که معانی حاصل از طبیعت فقط مختص سیمای اولیه، ثانویه و انتزاعی طبیعت در فرم و ساختار پیرامونی خانه ها نیستند؛ بلکه این مفاهیم در چارچوب گفتمانهای خاص و متناسب با شرایط جامعه در هر دوره تاریخی با قدرت پیوند خورده، هویت و ذهنیت ساخته اند. نتایج: حضور کالبدی، عملکردی و محتوایی طبیعت علاوه بر بیان معانی صریح و ضمنی، تحت تاثیر تحولات حاکم بر هر دوره تاریخی منجر به تولید دانش و معانی جدید در حوزه مختلف گردیده است.

A Genealogical Look at the Concept of Nature and the Manifestation of its Presence in the Architecture of Iranian Houses

Introduction Living spaces and in their context “houses”, have been one of the lasting needs created by human beings in every society. Despite of many years passing from their construction and living in them, they are still evidently, memorable and decent in all their dimensions. These spaces are the most noble, beautiful and tangible property of architecture as well as serve comfort the users, represent identity and fulfill owners dream, hopes in the best possible ways. The nature and concepts derived from it are important components and as a meaningful factor. The main purpose is to identify influential factors in Foucault’s genealogy and their role in the creation of divers’ concepts of nature and how they are present in the architecture of Iranian houses. Methodology The research method is Foucault’s genealogy and semiotic method were used for data analysis. Geographical area of research In this research, significant houses and settlements in the architecture of different periods of Iranian history from antiquity to the second Pahlavi period have been studied. Results and discussion The result of the study shows that the meanings of nature are not limited to the primary, secondary and abstract appearance of nature in the form and structure of houses; Rather, these concepts have created an identity and a mentality linked to power in the framework of specific discourses and in accordance with the conditions of society in each historical period. Conclusion The physical, functional and content presence of nature, in addition to recalling the past through explicit and implicit meanings, under the influence of developments in each historical period has led to the production of new knowledge and meanings in the field of industry, art and architecture.