ارزیابی کاربری اراضی شهری با رویکرد عدالت فضایی (مطالعه موردی: شهر زنجان)

با رشد فزاینده شهرنشینی در جهان؛ شهرهای کشورهای درحال‌توسعه و ازجمله ایران، با عدم تعادل‌های خدماتی و پراکنش جمعیت و رشد بی‌قواره شهری مواجه بوده‌اند؛ به‌طوری‌که ناپایداری حاصل از آن، به شکل عدم تعادل‌های فضایی اجتماعی و با نمودهایی همچون محرومیت شهروندان از خدمات و تسهیلات شهری، افزایش شکاف طبقاتی و تشدید تفاوت مناطق شمال و جنوب شهر و غیره نمایان شده است. لذا با توجه به مفاهیم عدالت فضایی و اجتماعی و برای تحقق این اهداف؛ رفع نابرابری‌های اجتماعی، اقتصادی، کاهش آسیب‌پذیری اقشار کم‌درآمد، توزیع بهینه خدمات و امکانات، توجه به نیازهای اساسی شهروندان در شهرها موضوعی حیاتی و اجتناب‌ناپذیر می‌باشد. کاربری اراضی شهری ازجمله مواردی است که با کارکرد مطلوب خود از طریق پاسخگویی به نیاز جمعیتی، افزایش منفعت عمومی؛ جایگاهی مهمی را در این زمینه ایفا می‌کند. به همین منظور این پژوهش با بررسی و ارزیابی کاربری‌های شهری با رویکرد عدالت فضایی در شهر زنجان به دنبال شناسایی وضعیت موجود می‌باشد. نوشتار حاضر ازنظر هدف با رویکردی کاربردی و ازنظر روش توصیفی تحلیلی می‌باشد که پس از تشریح مفاهیم با روش کتابخانه‌ای، با در نظر گرفتن دو شاخص تاثیرگذار در کاربری اراضی و با به‌کارگیری نرم‌افزار arcgis، در چارچوب مدل میانگین نزدیک‌ترین همسایه (rn)، آنتروپی و سرانه و سطح مطلوب، کاربری‌های شهری را موردبررسی و ارزیابی قرار داده است. نتایج نشان می‌دهد که توزیع و پراکنش و سازمان‌یابی کاربری‌های خدماتی در شهر زنجان به‌صورت متمرکز و با عدم تعادل فضایی روبرو بوده و همراه با آشفتگی و اختلاف فاحش کمی و کیفی در مناطق سه‌گانه زنجان است.

On the Evaluation of Urban Land Use with Spatial Justice Approach(Case Study: Zanjan City)

The impact of cities in the national and international arena has increased in recent years and local governments have faced with challenges related to new technology, economy of knowledge, cultural diversity and environmental sustainability. In the same vein, creation of learner cities is undeniable and ideal substrate as a convenient place for lifelong learning and also for citizens’ education, respectively. Also, creation of learner cities promises realization of creative cities which provides the participation context of citizens’ wisdom based and lifelong knowledge creation by relying on sustainable power of creativity. Therefore, it will be possible to achieve sustainable city, with relying on this interconnectedness and combination of continuous knowledge of learner city and creativity of creative city. The purpose of present study is to investigate the relationship between the indices of learner city and creative city in Rasht city. The methodology and data collection in this study were descriptive, analytical, correlation and also documentation and survey study correspondingly using questionnaire tool. The population in this study consist of offices’ experts of Rasht city. In this study, sample size and sampling method were determined 367 members via Morgan’s table and also snowball sampling (clustering), respectively. The Spearman’s and multiple regression tests were used for the analysis of the hypothesis. Results showed there is a statistically significant relationship between the indices of learner city and creative city in Rasht city (P>0.01). Consequently, it will be possible to achieve the sustainable city by appreciating learning and growing the creativity of citizens.