تاثیر احداث سامانه هلالی آبگیر بر تولید گیاهان مرتعی و برخی خصوصیات خاک در مناطق خشک (مطالعه موردی: مراتع استپی شهرستان سربیشه)

یکی از روش های مهم اصلاح مراتع و افزایش تولید علوفه در آن ها، ذخیره نزولات آسمانی در خاک با استفاده از راه های مختلفی مانند احداث هلالی های آبگیر است. در این پژوهش اثر این سامانه در رابطه با تغییر تولید گیاهان مرتعی و نیز رطوبت و بافت خاک مورد بررسی قرار گرفت. نمونه گیری از خاک و پوشش گیاهی به روش سیستماتیک تصادفی و در راستای سه ترانسکت عمود بر شیب غالب منطقه مورد مطالعه انجام شد. برای اندازه گیری مقدار تولید گیاهان مرتعی و مقایسه این شاخص در دو منطقه اجرای هلالی آبگیر و شاهد، تولیدات سال جاری گیاهان (در اواخر فصل بهار) در40 پلات، قطع و پس از خشک کردن در سایه، توزین شدند. برای بررسی تغییرات بافت و رطوبت خاک نیز، 40 پروفیل حفر و از دو عمق 200 و 40 20 سانتی متری سطح خاک و در دو نوبت (ابتدا و انتهای دوره بارش سالانه)، مجموعاً 160 نمونه برداشت شد. داده ها با استفاده از رویه مدل خطی کلی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد که مقدار تولید گیاهان مرتعی در عرصه اجرای طرح به بیش از دو برابر رسیده و این سامانه اثر معنی داری (0.01>p ) بر این خصوصیت پوشش مرتعی داشته است.

Effects of constructing small arc basins system on rangeland production and some soil properties in arid lands (case study: Steppic rangelands of Sarbishe, South Khorasan Province)

Water harvesting methods such as small arc basins have been identified as effective methods to increase forage production in rangelands. In this study, the effects of these small arc basins on forage production, soil moisture and soil texture conditions were investigated. A systematicrandom sampling was used to collect data from three transects established perpendicularly to the dominant slope of the study area. Productions of range plants were measured in 40 samples (at the end of spring) and then dried in shadow and weighed. One hundred sixty samples were collected from 020 and 2040 cm of soil surface at the beginning and the end of rainfall season. Data were analyzed by General Linear Model (GLM) procedure. The results indicated that the used water harvesting method resulted to a significant two times increase of plant productions in compare with the control site (plt;0.01). Also the findings of this study indicated that the main interaction effect of depth, season and sampling area on soil moisture fluctuations were significant (plt;0.01). The results also showed that the construction of this system had a positive effect on the texture and silt content of soil in the study area. Therefore, this method can be suggested as an appropriate method for storing rainfall and increasing forage production in rangeland ecosystems.