مقایسه برخی عوامل بوم‌شناختی موثر در انتشار گونه‌های Artemisia Fragrans Willd. و Artemisia Austriaca Jacq. در مراتع جنوب‌شرقی سبلان

هدف از انجام این مطالعه شناخت عوامل محیطی موثر بر پراکنش دو گونه artemisia fragrans و artemisia austriaca در دامنه های جنوب شرقی سبلان بود. بدین منظور 140 مکان انتخاب شد و در هر مکان 5 پلات 1 متر مربعی در طول ترانسکت 40 متری به روش تصادفی سیستماتیک مستقر و نمونه برداری انجام شد. در تمامی مکان ها برخی عوامل بوم شناختی مانند درصد سنگ و سنگریزه، خاک لخت، لاشبرگ و تراکم گونه های a. fragrans و a.austriaca اندازه گیری شد. نمونه برداری خاک از ابتدا، وسط و انتهای ترانسکت تا عمق 30 سانتیمتری سطح خاک صورت گرفت. سپس، برخی از خصوصیات خاک شامل اسیدیته، کربن آلی، پتاسیم، فسفر، آهک و هدایت الکتریکی و کربنات کلسیم معادل، درصد شن، رس و سیلت، تراکم گونه های مورد نظر و درصد سنگ و سنگریزه، خاک لخت، لاشبرگ نیز اندازه گیری شد. برای بررسی وجود یا عدم وجود تفاوت معنی دار بین اثر عوامل محیطی بر حضور و عدم حضور دو گونه مورد نظر، تجزیه واریانس یک طرفه انجام شد. برای مقایسه میانگین خصوصیات اندازه گیری شده از آزمون دانکن استفاده شد. برای تعیین درجه اهمیت متغیّرهای اندازه گیری شده در پراکنش این گونه ها و تایید گروه بندی مکان های نمونه برداری، آنالیز تشخیص مورد استفاده قرار گرفت. با توجه به نتایج حاصل از تجزیه تشخیص، دو تابع به ترتیب 86 و 14 درصد و در مجموع 100 درصد از واریانس کل داده ها را توجیه کردند و به طورکلی 2/94 درصد موارد گروه بندی شده، به درستی طبقه بندی شده اند. در نهایت نتایج این مطالعه نشان داد که لاشبرگ، ارتفاع، بارندگی، دما و همچنین پارامترهای مربوط به خاک مانند کربن آلی، خاک لخت، سنگ و سنگریزه، پتاسیم، درصد شن، سیلت، شیب و جهت جغرافیایی مهم ترین عوامل موثر در انتشار گونه های موردمطالعه هستند.

Comparing environmental factors on distribution of Artemisia fragrans and Artemisia austriaca in southeastern rangelands of Sabalan

The purpose of this study was to identify the effects of environmental factors on distribution of Artemisia fragrans and Artemisia austriaca in southeastern rangelands of Sabalan. For this purpose, 140 sites were selected based on a random systematic approach. The density of selected plant species were measured in five plots of 1m2, established along a 40 meters transect in each site. Soil samples were collected from 0 to 30 cm of soil surface in the beginning, middle and end part of each transect and their EC, OC, K, P, Lime, pH, TNV, sand, clay and silt content were measured. Litter and bare soil percentage were also measured in each site. One way ANOVA was performed to explore the relationships between the environmental factors characteristics and presence and absence of the selected species. Duncan's test was used to compare the mean values of the measured variables. Discriminant analysis was used to determine the importance of measured variables on the distribution of A. fragrans and A. austriaca and grouping the sampling sites. According to the results, the two produced functions were explained 86 % and 14% of the variances. The results indicated that 94/2% of grouped sites were classified correctly. Litter, elevation, precipitation, temperature, OC, bare soil, gravel, K, sand, silt, slope and aspect were identified as the most important factors, influencing the distribution of A. fragrans and A. austriaca in the study area.