کاربرد روش‌های محاسباتی مختلف در برآورد میزان کربن ترسیبی خاک (مطالعه موردی: مراتع ییلاقی چهارباغ، استان گلستان)

این مطالعه با دو هدف مطالعه نقش مدیریت های مختلف مرتع بر ترسیب کربن و بررسی تفاوت بین نتایج استفاده از رویکردهای مختلف محاسبه ای در گزارش میزان کربن خاک انجام شده است. رویکردهای مختلف محاسبه و ارائه کربن شامل استفاده از روش برآورد پارامتر غلظت کربن (گرم کربن در کیلوگرم خاک)، کربن توده ای بر اساس عمق ثابت (تن کربن در هکتار) و پارامتر کربن توده ای بر اساس عمق معادل (تن کربن در هکتار) است. با این حال برخی دلایل علمی نشان می دهد؛ در رویکرد تعیین پارامتر کربن توده ای عمق معادل، نوسان عمق محاسبه ای ناشی از اثر نقش جرم مخصوص ظاهری خاک بوده که با اعمال نقش آن می توان به برآورد واقعی از کربن خاک در عمق معادل دست یافت. بنابراین به منظور محَک این امر، میزان کربن طبق رویکردهای فوق با نمونه برداری از خاک سطحی در پنج نوع مدیریت و بهره برداری از مراتع منطقه چهارباغ استان گلستان (شامل آغل، حریم روستا، منطقه قرق، منطقه کلید (با چرای متوسط) و منطقه حریم آبشخور، محاسبه و هر پارامتر مورد آزمون آماری قرار گرفت. نتایج مقایسه میانگین ها برای هر یک از پارامترهای مربوط به رویکردها نشان داد که بر اساس رویکرد اول (پارامتر غلظت کربن) مناطق آغل و قرق و کلید با میزان 37/80، 27/30 و 22/92 گرم کربن در کیلوگرم خاک به ترتیب دارای بیشترین کربن می باشند حال آنکه نتایج متناقضی بر اساس رویکرد کربن توده ای عمق ثابت به دست آمد. برای رفع این تناقض رایج در مطالعات متعدد، پارامتر کربن عمق معادل برای سایت های مورد مطالعه محاسبه گردید و نتیجه آن نشان داد سایت آغل با میزان کربن 108/64 تن کربن در هکتار برای عمق معادل بالاترین میزان کربن را داراست. به طورکلی در منطقه مورد مطالعه مشاهده شد؛ روش های مرسومی که برای محاسبه ذخیره ماده آلی استفاده می شوند به دلیل توده های نابرابر خاک به طور دقیق بیان کننده تفاوت ها در توده خاک نیستند و برای ارزیابی قابل اعتماد مدیریت ذخیره ماده آلی خاک و سایر مواد غذایی؛ باید توده های خاک مورد مقایسه، معادل باشند. از این رو پیشنهاد می شود میزان صحتِ یافته مطالعه حاضر، در مکان های دیگر نیز به منظور دستیابی به نتیجه کاربردی مورد آزمون واقع گردد.

Application of different computation methods for estimating soil sequestrated carbon (Case Study: Chaharbagh summer rangelands, Golestan province)

This study was conducted with two aims, including the study of various rangeland managing effects on soil carbon sequestration and another purpose was studying of difference between the used methods of reporting the amount of soil carbon. Different approaches to calculation and presentation of carbon include using carbon concentration parameter (gr C/kg soil) ؛Carbon mass parameter based on constant depth (ton C/ ha) and carbon mass based on equivalent depth (ton C/ha). However some scientific reasons show, the approach of carbon mass based on equivalent depth; due to fluctuation of calculation depth effect on the role of bulk density changes that by applied its role can estimate the actual soil carbon in an equivalent depth. By soil sampling from shallow depth in five kinds of rangeland utilization and management (including of pen area, rural, enclosure, key area (moderate grazing) and watering place); the amount of carbon was calculated according to the abovementioned methods then statistical analysis was used. The results of means comparison showed that base on first methods home range, enclosure and key area with the amount of 37.80, 27.30 and 22.92 gr c/ kg soil have the highest carbon while conflicting results were obtained base on equivalent soil mass. To resolve this prevalent inconsistency in numerous studies, equivalent soil mass were calculated and its result showed that pen site have the highest carbon mass 108.64 ton per hectare in equivalent depth. Overall results in this study area, the conventional methods that are used for calculating organic matter Due to the unequal soil masses are not accurately expressing about differences in soil mass. For the evaluation of reliable storage of soil organic matter and nutrients; comparison soil masses should be equivalent. However, the validity of these findings is recommended to be tested in other sites for achieving practical results.