بررسی برخی عوامل محیطی موثر بر پراکنش گونه‌های ferula gummosa و ferula ovina در مراتع کوهستانی شیلاندر زنجان

این مطالعه در مراتع شیلاندر زنجان به منظور بررسی تاثیر برخی عوامل محیطی بر پراکنش گونه هایferula gummosa و ferula ovina و گونه های همراه انجام شد. بدین منظور، نمونه برداری از دو رویشگاه با حضور و از دو رویشگاه با عدم حضور گونه های ferula انجام شد. در هر رویشگاه تعداد سه ترانسکت 150 متری مستقر و تعداد 7 پلات نمونه برداری 2 × 2 متر به فواصل 20 متر از هم در طول ترانسکت ها برداشت شد. نمونه خاک نیز از ابتدا، وسط و انتهای ترانسکت به صورت مرکب از عمق 300 سانتی متر (عمق ریشه دوانی) برداشت شد و در آزمایشگاه خاک شناسی مورد تجزیه قرار گرفت. درصد شیب، جهت شیب و ارتفاع نقاط نمونه برداری ثبت شد. برای بررسی تاثیر عوامل محیطی بر انتشار گونه های ferula و گونه های همراه از آنالیز تطبیقی متعارفی (cca) و rda استفاده شد. نتایج نشان داد که در تفکیک رویشگاه های گونه های ferula، مقدار و جهت شیب، میزان مواد خنثی شونده، سنگ و سنگریزه، درصد اشباع و رس خاک، موثرترین عامل بوده اند. همچنین مقایسه میانگین داده ها نیز نشان داد که درصد مواد خنثی شونده، درصد شن، درصد شیب در سطح یک درصد (p<0/01) و ph، درصد سیلت و ارتفاع از سطح دریا در سطح پنج درصد (p<0/05) در رویشگاه های مورد مطالعه، دارای اختلاف معنی دار هستند. در بررسی حضور و عدم حضور گونه های ferula با استفاده از رگرسیون لجستیک، نتایج نشان داد که ph خاک در سطح یک درصد (p<0/01) و درصد مواد خنثی شونده در سطح پنج درصد (p<0/05) تاثیر معنی داری داشتند.

Effects of some environmental factors on Ferula gummosa and Ferula ovina distribution in Shilander mountainous rangelands of Zanjan

This study aimed to investigate the effects of some environmental factors on the distribution of Ferula gummosa and Ferula ovina in Shilander rangelands Zanjan province. Two Ferula habitats were selected and their environmental characteristics were compared with control sites (no Ferula species present). Three transects with 150 meters lengths were established in each site and data were collected along the transects in seven plots of 4 m2 (with 20 meters interval each). Composite soil samples from 030 cm of soil surface were collected from the starting point, middle and end part of the established transects and analyzed in soil laboratory. Slope percentage and direction, and elevation from sea level for all plots were also recorded. Canonical Correspondence Analysis (CCA) and Redundancy Analysis (RDA) were used to explore the relationships of Ferula species with environmental variables. According to the results, slope direction and degree, gravel and silt percentage, neutralizing substance percentage and soil saturation percentage were identified as the most important factors in characterizing Ferula species habitats. Comparing the environmental characteristics of Ferula habitats with control sites revealed that sand percentage, slope, silt percentage and elevation from sea level were different statistically between these sites (p ˂ 0.05). Logistic regression analysis indicated that soil pH (p ˂ 0.01) and neutralizing substance percentage (p ˂ 0.05) were the most important discriminating factors in Ferula habitats with the control sites.