تاثیر چرای دام بر تولید صمغ کتیرا در رویشگاه‌ های گون سفید پنبه ‌ای (Astragalus gossypinus Fischer.)

حضور و تردد زیاد دام‌های اهلی و چرای مفرط از گونه های علوفه‌ای همراه در رویشگاه ‌های گونِ مولد صمغ کتیرا، می‌تواند سبب کاهش پتانسیل تولیدی کتیرا در گون‌ها شود. هدف این مطالعه، تعیین اثر شدت‌های مختلف چرای دام بر تولید صمغ کتیرا در رویشگاه های گون سفید پنبه ای (astragalus gossypinus) در گون‌ زارهای شهرستان گلپایگان، استان اصفهان بود. مقدار تولید صمغ کتیرا در هر بوته گون و متغیرهای رو-زمینی بوتههای متناظر شامل ارتفاع از سطح خاک، قطر تاج پوشش و درصد تاج پوشش به روش نمونه‌برداری تصادفی- سیستماتیک بر روی مجموع ترانسکت‌ها در سه تیمارِ چرای سبک، چرای متوسط و چرای سنگین در تابستان 1392 اندازه‌‌گیری شد. داده ها با آزمون تجزیه واریانس یک طرفه تجزیه و تحلیل و میانگین های دارای تفاوت معنی‌دار، با آزمون توکی در سطح اطمینان 95 درصد تفکیک شدند. مقدار تولید صمغ کتیرا در گون زار تحت شدت چرای سنگین با گون زار تحت شدت چرای متوسط تفاوت معنی دار داشت (05/0 > (p. مقدار تولید صمغ کتیرا در گون زار تحت شدت چرای سنگین 75/54 درصد کم ‌تر از مقدار تولید صمغ کتیرا در گون زار تحت شدت چرای متوسط بود. تولید صمغ کتیرا در گون زار تحت شدت چرای سنگین 18/60 درصد کم‌ تر از تولید صمغ کتیرا در شدت چرای سبک بود )05/0 > (p . نهایتاً، تولید صمغ کتیرا در گون زار تحت شدت چرای متوسط با گون زار تحت شدت چرای سبک تفاوت معنی دار نداشت )05/0 < (p . شدت چرای دام بر متغیرهای روزمینی گون شامل ارتفاع، قطر تاج پوشش و درصد تاج پوشش تاثیر معنی‌داری داشت )05/0 > (p. کم‌ترین مقدار متغیرهای مذکور در رویشگاه تحت شدت چرای سنگین و بیش‌ترین مقدار آن‌ها در رویشگاه‌ تحت شدت چرای سبک بود. در ضریب همبستگی (r) بین قطر و ارتفاع هر بوته با مقدار تولید صمغ کتیرا در بوته‌های متناظر به ترتیب 33/0 و 21/0 بود )05/0 > (p. به علاوه، درصد تاج پوشش هر بوته با مقدار تولید صمغ کتیرا رابطه معنی داری داشت )05/0 > p ؛ 35 /0r =). حضور و چرای دام در رویشگاه‌های گون با تغییر ویژگی‌های ظاهری بوته‌ها، به ویژه در شدت چرای سنگین، بر تولید صمغ کتیرا در گون سفید پنبه ای اثر منفی می‌گذارد.