اثر تغییر کاربری اراضی مرتعی به دیمزار بر نیتروژن و ماده آلی خاک در مراتع استان‌های کرمانشاه و کردستان (مطالعه موردی: حوزه آبخیز لیله، روانسر و رازآور)

این پژوهش به منظور تعیین اثر تغییر کاربری اراضی از مرتع به دیمزار بر برخی از مهمترین شاخص‌های کیفی خاک از قبیل نیتروژن و ذخیره ماده آلی ذره‌ای در دو استان کرمانشاه (حوزه لیله و حوزه روانسر) و کردستان (حوزه رازآور، کلوچه و مروارید) انجام شد. در اواخر بهار 1391، با پیمایش صحرایی در هر حوزه یک مرتع و دیمزاری که دقیقا در مجاور آن قرار گرفته بود، به‌عنوان محدوده مطالعاتی انتخاب شد. برای نمونه‌برداری از خاک و پوشش گیاهی، در هر کاربری، دو ترانسکت صد متری (یک ترانسکت عمود بر جهت شیب و یک ترانسکت در جهت شیب) و در طول هر ترانسکت 10 پلات یک متر مربعی به فواصل 10 متر مستقر شد. در هر کاربری، 4 تکرار و در مجموع مناطق 32 تکرار انتخاب شد. در ابتدا و انتهای هر ترانسکت از عمق 25-0 سانتی‌متری نمونه‌های خاک برداشت شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون تی استیودنت مستقل استفاده شد. نتایج نشان داد که در مناطق مورد مطالعه تبدیل مرتع به دیمزار دارای تاثیر معنی‌دار بر ذخایر نیتروژن و کربن اکوسیستم است، اما نوع و شدت تغییرات به نوع گونه کشت شده (گندم یا نخود) بستگی داشت. به‌طور کلی، نتایج این بررسی نشان داد که اگر چه تغییر کاربری از مرتع به دیمزار سبب کاهش کیفیت خاک می‌گردد، اما این اثر منفی را می‌توان با انتخاب نوع کشت تعدیل داد.