ارزیابی قابلیت دستورالعمل طبقه بندی شایستگی مرتع برای زنبورداری (مطالعه موردی: طالقان میانی)

ارزیابی توان اکولوژیک و تعیین شایستگی مراتع لازمه بهره‌برداری مستمر و پایدار از این منابع است. مطالعه حاضر برای تعیین قابلیت دستورالعمل طبقه‌بندی شایستگی مراتع جهت زنبورداری در طالقان میانی برای سهولت استفاده کارشناسان در عملیات میدانی انجام شد. بر این اساس، مدل نهایی شایستگی از تلفیق چهار معیار درصد ترکیب گیاهان شهدزا و گرده‌زا (20 امتیاز)، فاصله از منابع آب (10 امتیاز)، فاصله از جاده (10 امتیاز) و متوسط دمای منطقه در طول دوره زنبورداری (10 امتیاز) تعیین شد. بدین منظور نمونه‌برداری در تیپ‌های گیاهی به روش تصادفی-سیستماتیک با استقرار 4 ترانسکت 200 متری و 40 پلات یک متر مربعی انجام شد. در هر پلات فهرست گونه های موجود، درصد پوشش هر گونه، درصد پوشش گیاهان شهدزا و گرده‌زا و درصد ترکیب آنها مشخص شد. تطابق نقشه های حاصل از دستورالعمل با نقشه های مدل تلفیق به روش فایو (1991) با استفاده از نرم‌افزار ilwis بررسی شد. نتایج نشان داد که کاهش گونه های شهدزا و گرده‌زا در ترکیب گیاهی و عدم وجود راه و دسترسی در بعضی از تیپ ها از عوامل کاهش‌دهنده شایستگی و پراکنش مناسب منابع آب و دمای منطقه از عوامل افزایش‌دهنده شایستگی مراتع برای زنبورداری منطقه بودند. نتایج نهایی شایستگی مراتع منطقه نشان داد که هیچ درصدی از مساحت منطقه مورد مطالعه در دو طبقه شایستگی 1s و n قرار نگرفت و 35/41 درصد در طبقه 2s و 65/58 درصد در طبقه 3s قرار گرفت. نتایج حاصل از تطابق بین دو روش تعیین شایستگی نشان داد که بیش از 16 هزار هکتار از مراتع منطقه (بیش از 64 درصد) در دو روش به‌صورت یکسان طبقه‌بندی شدند. این دستورالعمل کارشناسان را قادر خواهد ساخت تا در صحرا به تناسب شایستگی مراتع برای زنبورداری پی ببرند.