کاربرد دانش فنولوژی گونه Bromus tomentellus برای مدیریت چرای دام

شناخت مراحل مختلف فنولوژی گیاهان مهم مرتعی برای تنظیم برنامه‏های چرای دام، جلوگیری از چرای زودرس، شناخت خوشخوراکی و ارزش غذایی گونه‏های گیاهی و جمع‏آوری بذور بسیار حایز اهمیت است. مراحل فنولوژیک گونه مهم مرتعی bromus tomentellus از سال 1386- 1389 در 12 منطقه مختلف رویشی با موقعیت جغرافیایی متفاوت بررسی شد. در هر منطقه‏ رویشی پس از ثبت ویژگی‏های جغرافیایی مناطق، از گونه مرتعی b. tomentellus 10 پایه انتخاب و در هر فصل رویشی هر 15 روز یکبار و در فصل زایشی هفته‏ای یکبار تاریخ وقوع مراحل حیاتی گیاه شامل مرحله رویش و رشد رویشی، مرحله گلدهی، بلوغ بذر و مرحله خشک‌شدن گیاه در فرم‏های ویژه ثبت شد. با استفاده از آمار و اطلاعات هواشناسی نزدیکترین ایستگاه هواشناسی هر منطقه رویشی منحنی‏های آمبروترمیک منطقه به‌منظور تطابق و تفسیر با مراحل مختلف فعالیت‏های حیاتی گیاه ترسیم شد. در نهایت با توجه به وقوع پدیده‏های فنولوژیک گونه b. tomentellus در سال‏های مورد بررسی نتایج نشان داد در برخی از سال‌ها (1387، 1388 و 1389) بویژه سال 1387، به‌‌دلیل خشکی محیط و بالا بودن درجه حرارت مراحل فنولوژی گیاه حدود یک الی 3 هفته زودتر شروع شده و همین مدت زودتر از سال‏های مرطوب تمام شده است. در سال‏های نسبتاً مرطوب (1386) مدت زمان دوره رشد و فعالیت گیاه و همچنین رشد مجدد پاییزه طولانی‏تر است. همچنین نتایج نشان داد با افزایش ارتفاع از سطح دریا زمان رشد رویشی در شرایط مناسب بارندگی از اواخر اسفند تا اوایل اردبیهشت متفاوت و به تبع آن مرحله گلدهی، بلوغ بذر و مرحله خشک‌شدن گیاه نیز به تاخیر می‏افتد. مناطقی که تقریبا ارتفاع یکسانی نسبت به یکدیگر دارند، از نظر طول دوره فنولوژی با هم مشابه‏اند. در نتیجه می‏توان بر پایه اطلاعات فنولوژیک گونه‏های کلید نسبت تعیین زمان مناسب ورود و خروج دام و اعمال مدیریت صحیح در سیستم چرایی مراتع و تعیین زمان مناسب جمع‏آوری بذر برنامه‏ریزی کرد.