ویژگی های ظاهری معرف خوشخوراکی گیاهان (مطالعه موردی: مراتع کرسنک استان چهار محال و بختیاری)

تحقیق حاظر با هدف معرفی شاخصی دقیق، قابل اعتماد و قابل کاربرد در همه جا برای تعیین خوشخوراکی گیاهان مرتعی انجام شد. بدین منظور، در ابتدا شاخص انتخاب، ترکیب و نسبت استفاده از گونه‌های گیاهی موجود در منطقه مورد مطالعه در رژیم غذایی دام‌های گوسفند نژاد لری بختیاری و بز نژاد افغانی به‌طور جداگانه با استفاده از روش فیلمبرداری و زمان‌سنجی اندازه‌گیری شد. در مرحله بعد، صفات ظاهری مهم گیاهان غالب در رژیم غذایی دام ها با استفاده از منابع موجود (پایگاه اطلاعات گیاهان ایالات متحده، پایگاه فلور گیاهان آوندی آلمان و فلور رنگی ایران) رتبه‌بندی شد. سپس با توجه به رتبه ای بودن صفات مورد بررسی، این صفات با استفاده از نرم افزار pc-ord و به روش تجزیه مولفه های اصلی (pca) رج بندی شد. در نهایت رابطه همبستگی بین شاخص انتخاب گونه‌های گیاهی توسط گوسفند و بز (متغییر وابسته) با مقادیر ویژه برداری حاصل از صفات ظاهری گیاهان بر روی محورهای pca (متغییر مستقل) تعیین و تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که صفات آبدار بودن گیاه، موقعیت برگ، نسبت برگ به ساقه، پرپشتی شاخه‌ها و خاردار بودن گل‌آذین در خوشخوراکی گیاه برای بز تاثیر گذارند. همچنین علاوه بر صفات فوق، صفات خاردار بودن برگ، مقاومت برشی گیاه، خاردار بودن ساقه و ارتفاع در خوشخوراکی گیاه برای گوسفند تاثیر دارند. از آنجایی‌که صفات ظاهری گیاهان تا حدود زیادی در مناطق مختلف ثابت بوده و به راحتی قابل تشخیص می باشند، توصیه می‌شود از این صفات به‌عنوان شاخصی در تعیین خوشخوراکی گیاهان و رتبه‌بندی آنها به منظور مدیریت پایدار مراتع منطقه استفاده شود.