کاربرد شاخص تنوع طیفی در ارزیابی تخریب مراتع استان خراسان شمالی

هدف مطالعه حاضر استفاده از شاخص تنوع طیفی به‌نام شاخص انحراف معیار متحرک (msdi) به‌منظور شناسایی و ارزیابی مراتع تخریب یافته و تخریب نیافته بر اساس ناهمگنی چشم‌انداز است. با توجه به نحوه بهره‌برداری سه منطقه با سطح نمونه‌برداری 100 پیکسل و دارای پوشش گیاهی و همچنین خاک و پستی و بلندی مشابه شامل: منطقه قرق (مراتع پارک ملی ساریگل)، مراتع با چرای متوسط و چرای مفرط در خراسان شمالی انتخاب شد. شاخص msdi با عبور یک فیلتر 3×3 باند 3 تصویر سنجنده tm سال 1388 به‌دست آمد. برای ارزیابی کارایی msdi شاخص گیاهی پرکاربرد ndvi با استفاده از باندهای 3 و 4 محاسبه شد. نتایج نشان داد که مرتع با چرای مفرط بیشترین مقدار میانگین msdi و کمترین مقدار میانگین ndvi را نسبت به مراتع متوسط و قرق داشت. اختلاف مقدار msdi در مرتع با چرای مفرط (11)، مرتع با چرای متوسط (8) و مرتع قرق (6) و برای ndvi به‌ترتیب 054/0، 066/0 و 053/0 برای سه منطقه به‌دست آمد. با توجه به نتایج آزمون t-test شاخص msdi تفاوت معنی داری بین سه نوع مرتع نشان داد (p-value < 0.01) در صورتی‌که شاخص ndvi به دلیل اثرات خاک زمینه قادر به تفکیک منطقه چرای متوسط از چرای مفرط نبود (p-value > 0.01). به‌طور کلی نتایج تحقیق موید این مطلب است که شاخص msdi نسبت به ndvi شاخص حساستری نسبت به تخریب مراتع و ناهمگنی چشم انداز است و می‌تواند به‌عنوان یک روش مناسب و کارا برای شناسایی و ارزیابی تخریب اراضی در مراتع کشور به‌کار رود.