بررسی گیاه پالایی گونه Phragmites australis (Cav.) Trin. ex Steudel در خاک های آلوده به فلزات سنگین (مطالعه موردی: منطقه صنعتی لیا- قزوین)

این پژوهش در منطقه لیا واقع در استان قزوین برای بررسی گیاه پالاییphragmites australis (cav.) trin. ex steudel انجام شد. بدین منظور نمونه برداری از پوشش گیاهی، خاک و پساب صنعتی به صورت شعاعی از مرکز خروج پساب در سه جهت و سه جایگاه به فواصل 300 متر انجام شد. نمونه های گیاهی (150 نمونه) در طول ترانسکت های 100 متری در پلات-های 2×5 متری و نمونه های خاک از دو سطح 20-0 و 40-20 سانتی متر (150 نمونه برای هر سطح) از منطقه ریزوسفری در طول ترانسکت های نمونه برداری پوشش گیاهی برداشت شدند. مقادیر قابل جذب روی، مس و کروم به دلیل آلوده بودن خاک به فلزات ذکر شده در ریشه، ریزوم، ساقه و برگ گیاه همچنین در نمونه های خاک و آب (45 نمونه) اندازه گیری شد تا تفاوت بین اندام های گیاه در تجمع فلزات و قابلیت زیست ردیابی آنها تعیین شود. به منظور بررسی تفاوت معنی دار بین اندام‌های گیاهی در غلظت فلزات و تعیین تفاوت در غلظت فلزات در نمونه های خاک و پساب، داده ها مورد تجزیه واریانس یکطرفه قرار گرفتند. همچنین رابطه رگرسیونی بین غلظت فلزات در اندام های گیاه با خاک و پساب بررسی شد. نتایج مطالعه نشان داد که بیشترین تجمع فلزات در ریشه و ریزوم بود. به طور کلی در چهار اندام گیاه ترتیب تجمع فلزات به صورت ساقه ‹برگ ‹ریزوم ‹ریشه مشخص شد. کمترین تجمع فلزات در اندام های گیاهی (7/6 میلی گرم بر کیلوگرم)، خاک (03/17 میلی‌گرم بر کیلوگرم) و آب (43/13 میلی گرم بر کیلوگرم) برای عنصر مس تشخیص داده شد. تفاوت در غلظت عناصر در اندام های گیاه نشان داد که بیشترین تجمع روی (160 میلی گرم بر کیلوگرم)، مس (27/9 میلی گرم بر کیلوگرم) و کروم (38/19 میلی گرم بر کیلوگرم) در ریشه گیاه است. رابطه رگرسیونی مثبت بین غلظت عناصر در اندام های گیاه با نمونه های خاک (97/0-70/0=r2) و پساب (94/0-72/0=r2) به‌دست آمد، بنابراین می توان گونه p. australis را به عنوان یک گونه زیست‌ردیاب برای پالایش خاک های آلوده به فلزات سنگین معرفی کرد.