مقایسه تنوع گونه های دو منطقه قرق و چرا در مراتع گردنه قوشچی ارومیه

اعمال مدیریت صحیح و کارآمد اکوسیستم های مرتعی مستلزم داشتن اطلاعات کافی از میزان شدت چرا و تاثیر آن بر تنوع گونه ای مراتع است. به منظور بررسی اثرات چرای دام در تغییر و کاهش تنوع گونه ای مرتع و مقایسه آن با عرصه قرق و نیز بررسی تاثیر مثبت قرق در رابطه با حفظ تنوع گونه ای مراتع دو نوع عرصه متفاوت قرق‌شده و تحت چرا، در مراتع گردنه قوشچی واقع در 45 کیلومتری شمال ارومیه انتخاب شد. با استفاده از روش پلات های حلزونی، حداقل قاب نمونه یک متر مربع به دست آمد. تعداد 40 قاب در واحدهای همگن داخل و خارج قرق در چهار کلاس شیب (8-2، 12-8، 20-12 و 30-20 درصد) تعیین و به روش تصادفی-سیستماتیک در طول 4 ترانسکت و به درازای 50 متر در امتداد طول دامنه و در کلاسه-های شیب مستقر شد. فهرست کلیه گونه های موجود به همراه ارزش های فراوانی، پوشش تاجی، لاشبرگ، سنگ و سنگریزه و خاک لخت ثبت شد. همچنین در وسط هر ترانسکت پروفیلی حفر و از عمق 30-0 سانتی متر نمونه خاک برداشت شد. با استفاده از شاخص های تشابه و یکنواختی داخل و خارج قرق مقایسه شد. مقایسه میانگین ها با روش دانکن در سطح احتمال 5 درصد انجام و برای تعیین مهمترین عوامل تاثیر گذار بر تغییرات تنوع گونه ای از تجزیه به مولفه های اصلی استفاده شد. نتایج حاصل از برداشت های صحرایی، شناسایی تعداد 96 گونه گیاهی است که در عرصه قرق و تحت چرا به‌‌ترتیب 46 و 37 گونه بود. میانگین ضرایب به‌دست آمده از شاخص شانون و بریلویین در داخل قرق به ترتیب برابر 48/3 و 26/3 و در خارج قرق 99/2 و 84/2 بود. همچنین نتایج به‌دست آمده از تجزیه و تحلیل داده های فراوانی گونه ها در دو عرصه نشان داد که عرصه قرق در تمامی شاخص های عددی از نظر غنا، یکنواختی و تنوع گونه ای بیشتر از عرصه تحت چرا بود. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که میزان پوشش، تراکم و لاشبرگ در داخل قرق نسبت به خارج قرق به ترتیب 6/23، 52/3 و73/3 درصد افزایش و مقدار سنگ و سنگریزه و خاک لخت نسبت به خارج به ترتیب 2/16 و 24/11درصد کاهش داشت. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد که از بین عوامل مورد بررسی درصد پوشش، لاشبرگ، سنگ و سنگریزه، درصد اشباع بازی، خاک لخت، پتاسیم، شن و سیلت و رس بیشترین تاثیر را بر تنوع گونه ای دارند.