نقش مشکلات مدیریتی در تخریب و شخم غیر قانونی مراتع

چکیدهمشکلات مدیریتی و گاهی ساختاری در کنار مشکلات حقوقی در عرصه منابع ملی از مهم‌ترین عواملی است که باعث افزایش تجاوز، تخریب و به اصطلاح جوامع محلی شخم غیر قانونی مراتع شده و زمینه نقصان امنیت شغلی بهره‌برداران را فراهم می‌آورد. طبیعت نشینان و بهره برداران از این منابع تاثیر این مشکلات را در معیشت و فضای زیستشان به دقت احساس کرده و همواره نقدهای فراوانی بر آن دارند که به دلیل عدم تسلط بر ابزارهای دیالکتیک (گویشی یا گفتمانی) و طبقه بندی اطلاعات و یا دور بودن از کانون‌های قدرت امکان بروز و ظهور چنین نگرش‌هایی در بسترهای آکادمیک و تصمیم سازی‌های دولتی به وجود نیامده است. این تحقیق با رویکرد تسهیل گری اجتماعی و با استفاده از شیوه تحقیق مشارکتی در راستی عمل با بررسی چالش‌های مدیریت منابع طبیعی در همه عرصه‌ها تلاش کرده است با پی گیری اولین گام در برنامه ریزی فرایندی که تشخیص گرایش و مسایل منطقه با شیوه مشارکتی است، برای توصیف چالش‌های درون زا و برون زا در توسعه مدیریت پایدار منابع طبیعی بالاخص مدیریت دولتی از نگاه طبیعت‌نشینان گام برداشته امکان حضور آرای آنها را در برنامه ریزی‌های محلی و ملی فراهم آورده و در مرحله بعد سایر ذینفعان یا مدیران محلی را به پاسخ گویی به این آرای وا دارد. در این راستا با پیگیری همین روند در زیست بوم ییلاقی طایفه شش بلوکی ایل قشقایی (شهرستان اقلید) تجاوز و تخریب مراتع (شخم غیر قانونی) مهم‌ترین دغدغه بهره برداران و کارشناسان بوده که از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی مرتع و مرتعداری شناخته می‌شود که در پی آن عدم امنیت شغلی دامداران و عدم توجه به بهره برداری اصولی از مراتع را باعث می‌شود. در روند بررسی و ریشه یابی این پدیده دو نوع مشکلات حقوقی و چالش‌های مدیریتی در ظهور چنین مساله ای شناسایی و تفکیک شد. مشکلات حقوقی چون کمیسیون ماده واحده و اعتراض به آن، کمیسیون ماده 34، قانون فقهی کشت سبز، مشکلات قوانین مجازات، و مشکلات ساختاری و مدیریتی چون مشاع بودن مراتع روستا و عشایر، عدم تثبیت ممیزی و مشکلات تنسیق مراتع، تعلل در پیگیری موضوع توسط سیستم قضایی، عدم کارایی سیستم قضایی در بحث‌های منابع طبیعی، مشکلات اجرای احکام و پاسگاه، مشکلات منابع طبیعی و در نهایت نفوذ بعضی ارگان‌ها و شخصیت‌ها، سخن‌های غیر تخصصی بعضی مسیولین و سیاست‌های کلی مملکت به عنوان محرک‌های تجاوز، تخریب و شخم مراتع معرفی شد که این مقاله به بحث در مورد مشکلات مدیریتی می‌پردازد. واژه‌های کلیدی: مرتع، تجاوز، تخریب، شخم غیر قانونی، مشکلات ساختاری، مشکلات مدیریتی.