بررسی اثرهای متقابل نور و درجه حرارت بر جوانه زنی بذر استبرق Calotropis procera L.))

گونه استبرق (calotropis procer l.) یک درختچه دایمی سازگار با مناطق خشک است که به طور وسیعی در عملیات احیای مناطق بیابانی مورد استفاده قرار می گیرد. بذر استبرق در شرایط طبیعی از جوانه زنی کمی برخوردار است. جوانه زنی بذر و استقرار گیاهچه یک مرحله بحرانی برای بقای گیاه است. به‌منظور بررسی عوامل نور و درجه حرارت بر جوانه‌زنی بذر استبرق، آزمایش جوانه زنی در قالب طرح بلوک های کاملاً تصادفی با آرایش فاکتوریل در چهار تکرار انجام شد، عوامل آزمایش شامل تیمار نور در 2 سطح (نور و تاریکی) و حرارت در 9 سطح (0، 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه سانتی گراد) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تیمار نور تاثیر معنی داری بر درصد جوانه زنی نداشت. درصد، سرعت جوانه زنی، طول گیاهچه و وزن خشک گیاهچه با افزایش درجه حرارت از 5 به 30 درجه افزایش یافت، اما با بالا رفتن درجه حرارت از 30 به 40 درجه کاهش پیدا کرد. بالاترین و پایین ترین درصد و سرعت جوانه زنی به ترتیب در 30 و 20 درجه سانتی گراد به دست آمد. همچنین بالاترین و پایین ترین طول و وزن خشک گیاهچه به ترتیب در 35 و 20 درجه سانتی گراد به دست آمد. مدل برازش خطی به پراکنش داده های درصد جوانه زنی نسبی از 20 تا30 و از30 تا 40 درجه سانتی گراد نشان داد که آستانه جوانه زنی بذر استبرق 30 درجه سانتی گراد بود. بذر استبرق در مرحله جوانه زنی به درجه حرارت بالای 30 و پایین تر از 20 درجه سانتی گراد حساس است. در نتیجه مدت زمان مناسب برای جوانه زنی و استقرار گیاهچه کوتاه است. واژه های کلیدی: آستانه تحمل، استبرق، جوانه زنی، درجه حرارت، نور، وزن خشک گیاهچه.