بررسی پیامدهای تغییر اقلیم بر گستره حال و آینده در منه کوهی (artemisia aucheri boiss) در رویشگاه‌های مرتعی زاگرس مرکزی، استان چهارمحال و بختیاری

سابقه و هدف: بررسی اثر تغییر اقلیم بر پراکنش گونه‌های گیاهی به‌منظور مدیریت و حفاظت پایدار مراتع امری ضروری است. یکی از آثار مهم تغییر اقلیم بر گیاهان جابجایی گستره جغرافیایی آن‌هاست. تغییر اقلیم سبب ایجاد تغییرات در دامنه بردباری و دامنه انتشار گیاهان می‌شود. با توجه به پیچیدگی اکوسیستم‌های طبیعی و پدیده تغییر اقلیم، به‌منظور بررسی، کنترل و پیامدهای تغییر اقلیم بر آشیان بالقوه گونه‌های گیاهی از مدل‌های پراکنش گونه‌ای استفاده می‌شود. در این پژوهش گستره کنونی و بالقوه آینده گونه درمنه کوهی (artemisia aucheri boiss) در استان چهارمحال و بختیاری برای سال 2050 تحت دو سناریو rcp4.5 و rcp8.5 و با استفاده از مدل رگرسیون لوجستیک مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش‌ها: ابتدا نقشه حضور و عدم حضور گونه a. aucheri از روی نقشه به‌هنگام‌شده طرح مناطق اکولوژیک کشور تهیه شد و بر اساس بازدیدها و مشاهدات میدانی ضمن اصلاح نقشه، نقاط رخداد گونه جمع‌آوری شدند. به‌منظور تهیه نقشه پیش‌بینی گستره حال و آینده گونه‌ منتخب از روش آماری رگرسیون لوجستیک استفاده گردید. بدین منظور، 19 متغیر زیست‌اقلیمی و سه متغیر فیزیوگرافی (شیب، جهت، ارتفاع) به‌عنوان متغیرهای مستقل و متغیرهای حضور و عدم حضور گونه به‌عنوان متغیرهای وابسته وارد مدل رگرسیون لوجستیک شدند و معادله مربوط به‌دست آمد. پس از اطمینان از کارآمد بودن مدل از آن برای پیش‌بینی پراکنش جغرافیایی گونه‌ منتخب در سال 2050 توسط مدل گردش عمومی mri-esm2-0 تحت سناریو rcp4.5 و rcp8.5، استفاده و نتایج آن در نرم‌افزار arcgis 10.5 تبدیل به نقشه شد.نتایج: بر مبنای نتایج، از بین متغیرهای زیست‌اقلیمی و توپوگرافی، شاخص‌های مرتبط با دما شامل bio1 (دمای سالانه)، bio7 (دامنه دمای سالانه) و bio10 (میانگین دمای گرم‌ترین ماه)، بر پراکنش گونه a. aucheri، موثر شناسایی شد. مقادیر شاخص‌های دمایی با سخت‌تر شدن شرایط اقلیمی تحت سناریو rcp8.5 افزایش می‌یابد و در نتیجه سطح رویشگاه مناسب (احتمال وقوع بالای 75 درصد) گونه a. aucheri کاهش می‌یابد و رویشگاه گونه تحت سناریو rcp4.5 و rcp8.5، به‌ترتیب برابر با 120 و 170 متر به ارتفاعات بالاتر جابجا خواهد‌شد.نتیجه‌گیری: تغییر اقلیم و به‌تبع آن افزایش دما باعث جابجایی گستره رویشی گونه a.aucheri و حرکت آن به سمت ارتفاعات بالاتر خواهد شد. ازاین‌رو حد پایین و بالای (2600- 1800 متر) مورد انتظار گستره رویشی گونه موردنظر طی سه دهه آینده دستخوش تغییر قرار خواهد گرفت.

investigating the impact of climate change on the present and future habitat rangelands of artemisia aucheri boiss species in pasture habitats of central zagros, chaharmahal va bakhtiari provinces

background and objectives: understanding the impact of climate change on plant species distribution is crucial for effective rangeland management and conservation. climate change often results in shifts in the geographic rangelands of plant species, altering their tolerance and propagation zones. to study and mitigate the consequences of climate change on potential habitats of plant species, species distribution models are employed due to the complexity of natural ecosystems. in this study, the current and projected future habitat rangelands of artemisia aucheri species in chaharmahal va bakhtiari province for the year 2050 under rcp4.5 and rcp8.5 scenarios were investigated using the logistic regression model.methodology: first, the map of the presence and absence of a. aucheri species was prepared from the updated map of the country’s ecological zones plan. and based on field visits and observations while modifying the map, the occurrence points were collected. in order to prepare a prediction map of the current and future range of the selected species, the statistical method of logistic regression was used. for this purpose, 19 bioclimatic variables and three physiographic variables (slope, aspect, altitude) were entered into the logistic regression model as independent variables and species presence and absence variables as dependent variables and the corresponding equation was obtained. after ensuring the efficiency of the model for predicting the geographic distribution of the selected species in 2050 by the general circulation model mri-esm2-0 under rcp4.5 and rcp8.5 scenarios, the results were converted into a map in arcgis 10.5 software.results: based on the results, among the bioclimatic and topographical variables, only temperature-related indices including bio1 (annual temperature), bio7 (annual temperature range) and bio10 (average temperature of the hottest month) were identified as effective on the distribution of a. aucheri species. the values of the temperature indices will increase as the climatic conditions become more difficult under the rcp8.5 scenario, and as a result, the level of suitable habitat (probability of occurrence above 75%) of a. aucheri species will decrease and under rcp4.5 and rcp8.5 scenarios, the habitat of the species will be moved to higher altitudes by 120 and 170 meters, respectively.conclusion: climate change-induced temperature increases are expected to alter the vegetation rangelands of a. aucheri species, pushing it towards higher altitudes. consequently, the lower and upper limits of the species’ vegetation rangelands (1800-2600 meters) are projected to shift over the next three decades.