بررسی اثرات ضدمیکروبی و میزان کل فنل و فلاونوئید شیرابه آنغوزه (ferula assa-foetida l.) در روش‌های مختلف برداشت (مطالعه موردی: مراتع تنگ سرخ، شهرستان بویراحمد)

سابقه و هدف: آنغوزه ferula assa-foetida l. از گونه ‌های دارویی-صنعتی بسیار مهم مراتع ایران بوده که توسط بهره برداران محلی برداشت می شود. شیرابه تولیدی این گیاه از جمله محصولات صادراتی در حوزه گیاهان دارویی کشور محسوب می شود. بهره برداران شیرابه استحصالی از پایه های سنی مختلف در طول دوره بهره برداری را برداشت، باهم مخلوط و روانه بازار می کنند که منجر به پایین آمدن کیفیت محصول می شود. نظر به اینکه عوامل مختلف محیطی و غیرمحیطی از جمله سن و زمان برداشت سبب تغییرات در کمیت و کیفیت مواد موثره گیاهان دارویی می شود، هدف این پژوهش تعیین ویژگی های ضد میکروبی و تغییرات فنل و فلاونوئید کل شیرابه آنغوزه در شیوه های مختلف برداشت جهت رسیدن به محصول با کیفیت است.مواد و روش‌ها: تحقیق در قالب فاکتوریل با طرح کاملاً تصادفی در مراتع تنگ سرخ شهرستان بویراحمد انجام شد. پس از شناسایی منطقه، قسمت هایی که به لحاظ درصد شیب، پوشش و خصوصیات ظاهری خاک وضعیت مشابهی داشتند و به تعداد کافی پایه گیاه آنغوزه در سنین مختلف در آن ها وجود داشت، بعنوان محدوده انجام تحقیق انتخاب شدند. شیرابه گیاه آنغوزه از سه گروه سنی مختلف (سن 1 ( پایه های 6-5 ساله)، سن 2 (پایه های 8-7 ساله) و سن 3 (پایه های10-9 ساله)) در ما ه های تیر، مرداد، شهریور و مهر برداشت شد. اسانس‌گیری از شیرابه گیاه به روش تقطیر با بخار آب به وسیله کلونجر انجام گرفت. اندازه گیری فنل کل با استفاده از معرف فولین سیوکالتیو با اسید گالیک به عنوان استاندارد و مقدار کل فلاونوئید موجود در اسانس ها با استفاده از روش رنگ سنجی کلرید آلومینیوم با کوئرستین به‌عنوان استاندارد تعیین شد. خصوصیات ضد میکروبی (mic و mbc) اسانس گیاه آنغوزه بر چهار میکروارگانیسم اشیرشیا کلی، استافیلوکوکس اورئوس، آسپرژیلوس فلاووس و آسپرژیلوس پارازیتیکوس مورد بررسی قرار گرفت. مقایسه میانگین ها با آزمون چنددامنه ای دانکن در محیط spssver.21 انجام شد.نتایج: بر اساس نتایج به‌دست آمده فنل و فلاونویید کل اسانس شیرابه آنغوزه در سنین و مراحل مختلف برداشت اختلاف معنی داری باهم دارند. از نظر سن گیاه، بیشترین میزان فنل در اسانس گیاهان سن 1 (92 میلی گرم گالیک اسید در گرم) و کمترین در اسانس سن 3 (با 74 میلی گرم گالیک اسید در گرم) به‌دست آمد. بیشترین میزان فلاونوئید در اسانس سن 1 (37 میلی گرم کوئرستین در گرم) و کمترین اسانس سن 3 (20 میلی گرم کوئرستین در گرم) وجود داشت. از نظر زمان برداشت، بیشترین میزان فنل در اسانس شیرابه تیرماه (93 میلی گرم گالیک اسید در گرم) و کمترین در اسانس شیرابه مهرماه (56 میلی گرم گالیک اسید در گرم) وجود دارد. بیشترین میزان فلاونوئید در اسانس اسانس شیرابه تیرماه (37 میلی گرم کوئرستین در گرم) و کمترین در اسانس شیرابه مهرماه (3/19 میلی گرم کوئرستین در گرم) وجود داشت. نتایج مربوط به حداقل غظت مهارکنندگی و حداقل غلظت بازدارندگی (mic وmbc) اسانس شیرابه آنغوزه در سنین مختلف نشان داد که mic برای باکتری های اشیرشیا کلی، استافیلوکوکوس اورئوس، آسپرژیلوس فلاووس و آسپرژیلوس پارازیتیکوس به‌ترتیب 1250، 5/312، 625 و 625 و همچنین mbc برای این میکروارگانیسم ها به‌ترتیب 2500، 650، 1250 و 1250 پی پی ام است. نتیجه ‌گیری: در این مطالعه مشخص شد که میزان ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی کل گیاه آنغوزه تحت تاثیر زمان و سنین مختلف برداشت شیرابه این گیاه است. میزان ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی در اسانس برداشت شده از پایه های گیاهی جوان تر و در مراحل اول برداشت از بیشترین میزان برخوردار است و همچنین اثرات ضدمیکروبی این اسانس نسبت به نمونه برداشت شده در سن های بالاتر بیشتر است.  

antimicrobial effects and nutraceutical composition of asafoetida (ferula assa foetida l.) slurry: impact of harvest methods (case study: tangsorkh rangeland, boyerahmad county)

background and objectives: asafoetida (ferula assa foetida l.) is a crucial pharmaceutical-industrial species native to iranian rangelands and is harvested by local communities. the resulting slurry is a significant export in the medicinal plants sector. however, the quality of the product declines as local beneficiaries collect slurries from different age bases, mix them, and supply them to the market. this study aims to investigate the antimicrobial properties, total phenolic content (tpc), and total flavonoid content (tfc) of asafoetida slurry obtained from different harvest methods to optimize product quality.methodology: a factorial completely randomized design was employed in the rangeland of tangsorkh, boyerahmad county. asafoetida slurry was harvested from three age groups (5-6 years old, 7-8 years old, and 9-10 years old) in june, july, august, and september. essential oil extraction, tpc, and tfc measurements were conducted, and the antimicrobial effects (mic and mbc) were tested against escherichia coli, staphylococcus aureus, aspergillus flavus, and aspergillus parasiticus.results: the results showed that the tpc and tfc of asafetida slurry essential oil obtained from different ages and harvest times did not significantly differ. in terms of age, the highest (92 mg ga/g) and lowest (74 mg ga/g) tpc values belonged to the groups of 1 and 3, respectively. similarly, the highest (37 mg quercetin/g) and lowest (20 mg quercetin/g) tfc values were respectively associated with the groups of 1 and 3. in terms of the harvest time, the highest tpc (93 mg ga/g) was found in the essential oil obtained in june, while the lowest tpc (56 mg ga/g) was related to the essential oil extracted in september. similarly, the highest (37 mg quercetin/g) and lowest (19.3 mg quercetin/g) tfc values were respectively associated with the essential oils obtained from the products harvested in june and september. the results also demonstrated that the mics of the essential oil were equal to 1250, 312.5, 625, and 625 ppm for e. coli, s. aureus, a. flavus, and a. parasiticus, respectively. furthermore, the mbcs of the essential oil were respectively equal to 2500, 650, 1250, and 1250 for the four microorganisms. conclusion: the study highlights the influence of plant age and harvest time on the nutraceutical composition of asafoetida slurry. younger plants harvested earlier exhibited higher tpc and tfc, accompanied by more pronounced antimicrobial effects. these findings underscore the importance of optimizing harvest methods to enhance the quality of asafoetida slurry.