اثر تاج پوشش‌ خالص و آمیخته crataegus melanocarpa و berberis integerrima بر فعالیت‌های بیوشیمیایی و استوکیومتری میکروبی خاک

گونه های ولیک و زرشک غالبیت پوشش های درختچه ای رویشگاه‌های مرتعی شمال کشور را شامل می شوند، اما تاکنون اثر ترکیب تاج پوشش (خالص و آمیخته) این گونه ها بر شاخص های عملکری خاک مورد توجه قرار نگرفته است. در پژوهش حاضر اثر پنج نوع ترکیب تاجی از گونه های ولیک و زرشک ( ولیک خالص، زرشک خالص، ولیک و زرشک با پوشش تاجی تقریباً برابر، توده با غالبیت ولیک و توده با غالبیت زرشک) بر شاخص های بیوشیمیایی و استوکیومتری میکروبی خاک در منطقه پی ده غرب مازندران مورد توجه قرار گرفت. پس از شناسایی ترکیب های مورد نظر از گونه های مورد مطالعه، از هر ترکیب تاجی 3 قطعه نمونه یک هکتاری انتخاب گردید. در داخل هر یک از قطعات یک هکتاری، تعداد 5 نمونه خاک از عمق های 10-0، 20-10 و 30-20 سانتی متری (سطح 30 سانتی متر × 30 سانتی متر) برداشت (مجموعا تعداد 45 نمونه خاک از هر ترکیب تاجی) و به آزمایشگاه انتقال داده شد. یک بخش از نمونه های خاک جهت انجام آزمایش های فیزیکی و شیمیایی، پس از هوا خشک شدن از الک 2 میلی متری عبور داده شده و بخش دوم نمونه ها برای انجام آزمایش های میکروبی تا زمان آزمایش در دمای 4 درجه سانتی گراد نگهداری شدند. بر مبنای تجزیه به مولفه های اصلی (pca)، تجمع بیشتر رس، افزایش نسبت لایه بندی ماده آلی (عمق اول به عمق دوم)، واکنش خاک، کربن آلی و نیتروژن منجربه افزایش فعالیت های بیوشیمیایی (معدنی شدن نیتروژن، آمونیوم، نیترات) و استوکیومتری میکروبی (نسبت زیتوده میکروبی کربن به کربن، نسبت زیتوده میکروبی نیتروژن به نیتروژن، نسبت زیتوده میکروبی فسفر به فسفر) خاک تحت تیپ های تاجی آمیخته ولیک و زرشک (به‌ویژه با پوشش تاجی تقریباً برابر) شده است. در حالی که تیپ های خالص ولیک و زرشک با دارا بودن مقادیر بزرگتر نسبت لایه بندی ماده آلی (عمق دوم به عمق سوم)، محتوی شن و سیلت خاک دارای کمترین فعالیت های بیوشیمیایی و استوکیومتری میکروبی خاک بودند. با توجه به نتایج این پژوهش می توان اذعان داشت که آمیختگی تقریباً برابر پوشش های چوبی ولیک و زرشک می تواند شرایط مناسب تر و بازدهی بیشتری برای عملکرد خاک در رویشگاه‌های مرتعی فراهم نماید که این موضوع می تواند برای احیای اراضی مرتعی تخریب یافته مورد توجه مدیران قرار گیرد.

Effect of pure and mixed canopy composition of Black Hawthorn and Barberry on soil biochemical activities and microbial stoichiometry

Black Hawthorn and Barberry species cover, predominantly, coverings the rangeland habitats of the northern parts of Iran. The effect of the composition of the canopy (pure and mixed) of these species on soil functional characteristics has not been considered so far. In the present study, five types of canopy composition of Black Hawthorn and Barberry (i.e. pure Black Hawthorn, pure Barberry, Black Hawthorn and Barberry with almost equal canopy cover, Black Hawthorn dominatedstand and Barberry dominatedstand) is considered in the Peydeh Region, western Mazandaran. We studied the effect of these five types on soil biochemical activities and microbial stoichiometry. After identifying the desired canopy composition from the studied species, three sample plots, onehectare each, were selected from each composition. Inside the plots, five soil samples were taken from the depths of 010, 1020 and 2030 cm. A total of 45 soil samples were transferred to the laboratory. A part of soil samples was airdried and passed through a 2mm sieve for the determination of soil physical and chemical properties. Other parts of soil samples were stored at 4 °C in plastic boxes for the determination of microbial tests. Based on principal component analysis, more clay accumulation, increased organic matter stratification ratio (first to second depth), soil pH, organic carbon and nitrogen lead to increased biochemical activities (nitrogen mineralization, ammonium, nitrate) and microbial stoichiometry (microbial biomass of carbon to carbon, microbial biomass of nitrogen to nitrogen and microbial biomass of phosphorous to phosphorous) of the soil in mixed canopy composition of Black Hawthorn and Barberry (especially with almost equal canopy cover). While pure Black Hawthorn and Barberry types with higher values ​​of organic matter stratification ratio (second to third depth), sand and silt contents had the lowest soil biochemical activities and microbial stoichiometry. According to the results of this study, it can be concluded that the mixture Black Hawthorn and Barberry with almost equal canopy cover can provide better conditions and higher yields for soil performance in rangeland habitats, which can be considered by managers to rehabilitate rangeland lands.