ارزش‌گذاری اقتصادی و تعیین عوامل موثر بر پراکنش گیاه باریجه (ferula gummosa boiss) در مراتع لار، استان تهران

داشتن اطلاعات جامع و مدون در خصوص پراکنش گیاهان دارویی صنعتی، امکان مدیریت، برنامه ریزی اصولی و بهره برداری اقتصادی از آن ها را فراهم می کند. به‌جهت اهمیت اکولوژیکی و اقتصادی گیاه باریجه، این مطالعه با هدف ارزشگذاری اقتصادی این گونه و عوامل محیطی موثر بر پراکنش آن در سامان عرفی لار شهرستان شمیرانات در استان تهران انجام گرفت. بدین منظور ابتدا تیپ بندی رویشگاه و سپس نمونه برداری از پوشش گیاهی به روش طبقه بندی تصادفی انجام گرفت. نمونه های خاک نیز از عمق 0-30 سانتی متری در هر پلات جمع آوری و اندازه گیری شدند. به منظور بررسی روابط پوشش گیاهی و عوامل محیطی از روش آنالیز تطبیقی نااریب (dca)و آنالیز تطبیقی متعارف (cca) استفاده شد. نتایج حاصل از آنالیز تطبیق متعارفی cca نشان داد که اثر عوامل محیطی بر پوشش گیاهی معنی دار است. هر یک از گونه های گیاهی تحت تاثیر متغیرهای اکولوژیکی در دو گروه تقسیم شدند. گروه اول گونه هایی را که بیشتر تحت تاثیر متغیرهای فیزیکی و گروه دوم گونه هایی را که بیشتر تحت تاثیر متغیرهای شیمیایی خاک قرار گرفتند. همچنین با توجه به پیش بینی قابلیت تولید شیرابه به میزان 18 تن در کل منطقه مورد مطالعه، ارزش اقتصادی استحصال با کسر کلیه هزینه های جاری، برابر با 16950 میلیون ریال برای یک دوره بهره‌برداری تعیین گردید. هم چنین می توان بیان نمود که حفاظت، بهره‌برداری اصولی و فرآوری با کیفیت و مناسب گیاه باریجه می تواند از مهم‌ترین برنامه ریزی ها و اقدامات اجرایی در آینده منابع طبیعی کشور به منظور بهبود توسعه صادرات غیرنفتی و در نهایت توسعه پایدار، تلقی گردد.

Evaluation of economic value and environmental factors associated with distribution of Ferula gummosa Boiss in Lar Rangeland, Tehran Province

Having comprehensive and new information on medicinal and industrial plants distribution is necessary for proper planning, managing and use of these resources. Due to the ecological and economic importance of Ferula gummosa, this study was conducted. Economical evaluation of the species and affecting environmental factors on its distribution were selected as the goal of the study. The study area is located on Lar customary settlement of Shemiranat, Tehran province. At the relevant habitat of the species vegetation were sampled using systematicrandom method. Soil samples were taken from 30 cm depth. DCA and Canonical Comparative Analysis (CCA) methods were used to evaluate the relationships between vegetation and environmental factors. The results showed that soil electrical conductivity was the most important factor affecting on the distribution of plants in the study area. Elevation as a factor was also identified as one of the important factors on the distribution of plant. Considering the expected leachate production capacity of the whole study area, i.e., 18 tons/year, net economic value of the species was 16950 million Rials for a one period of operation.