تصمیم‌گیری چندمعیاره فازی به منظور مکان‌یابی اجرای عملیات کپه‌کاری مراتع (مطالعه موردی: حوزه آبخیز مراوه‌تپه، استان گلستان)

با توجه به تخریب گسترده مراتع، یکی از راه‌های موثر جهت بازیابی توان اراضی مرتعی بهره ‌بردن از روش‌های اصلاحی‌احیایی می‌باشد. کپه کاری یکی از متداول ترینِ این روش ها می باشد که تعیین مناسب ترین مکان برای اجرای موفقیت آمیز آن به جهت حجم بالای اطلاعات و متعدد بودن عوامل تاثیرگذار، امری دشوار و زمان بر است. لذا استفاده از روش های تصمیم گیری چندمعیاره فازی راه گشا خواهد بود. یکی از این روش ها مدل تحلیل سلسله مراتبی فازی (fahp) است. در این مطالعه چهار معیار اکولوژیکی پوشش‌گیاهی، خاک‌شناسی، فیزیوگرافی و اقلیم به همراه چهارده زیرمعیار تعیین گردید. ماتریس‌های مقایسات زوجی‌فازی معیارها و زیرمعیارها به روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی تشکیل شد و با استفاده از اعداد فازی‌مثلثی اهمیت نسبی هر یک بر دیگری با نظر کارشناسان ارائه گردید. در مرحله بعد با استفاده از مدل تحلیل‌توسعه‌ای چانگ وزن های fahp معیارها و زیرمعیارها به‌دست آمد. سپس لایه‌های اطلاعاتی مربوط به زیرمعیارها تهیه شد و وزن های fahp در آن‌ها اعمال گردید. در نهایت با تلفیق لایه‌های اطلاعاتی وزن‌دهی شده، نقشه‌ اولویت‌بندی شده جهت اجرای عملیات کپه ‌کاری برای مراتع حوزه آبخیز مراوه تپه به‌دست آمد. نتایج نشان داد که معیارهای اقلیم و پوشش‌گیاهی به‌ترتیب با وزن‌های 0.559 و 0.190 و زیرمعیارهای متوسط بارندگی سالیانه، ترکیب‌گیاهی و متوسط دمای سالیانه به‌ترتیب با وزن‌های 0.368، 0.162 و 0.093 به عنوان مهم‌ترین عوامل اکولوژیکی، بیشترین تاثیر را در مکان‌یابی این عملیات دارند. همچنین نتایج حاصل از نقشه‌ مکان‌یابی شده بیانگر آن است که مناطق با اولویت عالی برای اجرای عملیات کپه کاری 1.49 درصد از کل منطقه مورد مطالعه را شامل می‌شود. به‌منظور ارزیابی صحت مکان‌یابی صورت گرفته، از طریق بازدید صحرایی و با بررسی خصوصیات اکولوژیکی اقدام به اعتبارسنجی مدل گردید. صحت نتایج 86.94 درصد محاسبه گردید. نتایج نشان داد که استفاده از مدل ahp و فازی به‌دلیل ساده‌سازی فرایندهای پیچیده و رفع عدم قطعیت، می‌تواند در تصمیم‌گیری‌ها قدرت انتخاب مناسب‌تری را در اختیار مدیران قرار می‌دهد.

Land suitability classification for pit-seeding project using fuzzy multi-criteria decision making

Due to widespread degradation of rangelands, one of the most effective ways to recover rangelands is to utilize range improvement methods. Pitseeding is one of the common methods of range rehabilitation which is difficult and time consuming. Determine of the most appropriate place for its successful execution is data demanding and needs numerous factors to be involved. Theats why, the use of fuzzy multicriteria decisionmaking methods will be helpful. One of these methods is the Fuzzy Analytic Hierarchical Process. In this study, four ecological criteria i.e., vegetation, soil, physiography and climate were selected along with fourteen subcriteria. Fuzzy pair comparison matrixes of criteria and subcriteria were determined through fuzzy analytic hierarchical process; and using triangular fuzzy numbers, proportional importance of each one of them towards others was presented by getting the opinions of experts. Later with the help of Changchr('39')s extent analysis, weight of FAHP for criteria and subcriteria were obtained. Then, the data layers of the subcriteria were determined and weight of FAHP were applied on them. Finally, the weightgiven data layers were created and ranked suitability of land for application of pitseeding project in Maravehtappe watershed were achieved. The results showed that for the project, climate and vegetation with the weights of 0.559 and 0.190 and the subcriteria of rainfall, plant composition and temperature with the weights 0.368, 0.162 and 0.093 are the most important ecological factors respectively. The results showed that 1.49% of the studied region is excellent for pitseeding. The ecological results were validated threough field visit. Correctness of results for pitseeding project was calculated as 86.94%. The results showed that using AHP and Fuzzy models, can simplify the complicated processes and removs uncertainties. Tus it is an appropriate tool for the managers in land improvement projectes.