برآورد تغییرات میزان کربن ذخیره‌شده در بیوماس گونه‌های مرتعی غالب تحت تاثیر پخش سیلاب در ایستگاه کوثر، استان فارس

این پژوهش با هدف ارزیابی تاثیر 35 سال پخش سیلاب بر زی توده کل و ذخیره کربن گونه های غالب گیاهان مرتعی در ایستگاه کوثر واقع در دشت گربایگان فسا انجام شد. نمونه برداری از گونه های گل آفتابی (heliantemum lippii)، سیاه گینه (dendrostellera lessertii) و درمنه دشتی (artemisia sieberi) در عرصه‌هایی که از طریق پخش‌سیلاب آبیاری می شود و مرتع بدون پخش سیلاب (شاهد)، در پاییز 1397 انجام ‌شد. زی توده و میزان کربن آلی نمونه های گیاهی اندازه گیری شد و مقدار ذخیره کربن به‌وسیله‌ هر گونه، محاسبه شد. داده های حاصل در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی تجزیه و تحلیل آماری شده و میانگین ها با آزمون دانکن در سطح پنج درصد مقایسه شد. نتایج تحلیل واریانس داده ها نشان داد که اثر پخش‌سیلاب، گونه گیاهی و اثر متقابل آن ها بر زی توده و ذخیره کربن به‌وسیله‌ گیاه در سطح یک درصد معنی دار است. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که واکنش گونه گل آفتابی نسبت به پخش سیلاب، بسیار زیاد بوده و عملیات پخش سیلاب باعث شده است میزان زی توده کل این گونه به‌ترتیب از 671.63 کیلوگرم در هکتار در عرصه بدون پخش سیلاب به 2013.94 کیلوگرم در هکتار و میزان ذخیره کربن آن از 381.90 کیلوگرم در هکتار به 1106.20 کیلوگرم در هکتار یعنی به‌ترتیب به میزان 2.00 و 1.90 برابر افزایش یابد. در صورتی که میزان افزایش زی توده و ذخیره کربن در گونه‌ سیاه گینه در اثر پخش سیلاب در مقایسه با شاهد، به‌ترتیب، معادل 40.00 و 38.64 درصد بود. گونه درمنه دشتی، واکنش منفی اندکی نسبت به پخش سیلاب نشان داد، به‌طوری‌که مقدار زی توده و ذخیره کربن به‌وسیله‌ این گیاه به‌ترتیب از 1005.25 و 547.10 کیلوگرم در هکتار در شرایط بدون پخش سیلاب به 780.99 و 429.30 کیلوگرم در هکتار در عرصه پخش سیلاب، احتمالاً به دلیل عدم سازگاری به شرایط ایجاد شده در اثر پخش سیلاب، کاهش یافت. هر چند از نظر آماری، این کاهش ها در سطح پنج درصد معنی دار نشد. با توجه به وسعت زیاد مراتع در کشور، ذخیره سازی مقادیر زیاد دی اکسید کربن موجود در اتمسفر (ورود به عرصه بین المللی تجارت کربن) و کاهش اثرات تغییر اقلیم از طریق عملیات پخش سیلاب، امکان پذیر است.

Carbon storage in biomass of dominant rangeland species under the influence of spate irrigation in Kowsar Station, Fars province

The aim of this study was to evaluate the effect of 35 years of spate irrigation on total biomass (TB) and carbon stock (CS) of dominant species of rangeland plants in Kowsar station located in Gareh Bygone Plain, Fasa, Iran . Samples of Heliantemum lippii, Dendrostellera lessertii and Artemisia sieberi were taken from two sites, irrigated through flood spreading and without flood spreading as the control in autumn 2018. The TB and CS of the plant samples were measured. The obtained data were analyzed using randomized complete block design and the means were compared with Duncan test at P<0.05. The results showed that the effect of spate irrigation, plant species and their interactions on TB and CS was significant at P<0.01. The comparison of the means showed that the reaction of the H. lippii was very high compared to the flood spreading, so that the TB of this species increased from 671.63 to 2013.94 and its CS from 381.90 to 1106.20 Kg/ha, respectively, i.e. 2.00 and 1.90 fold. In the case of D. lessertii, the TB and CS increased 40.00 and 38.64%, respectively. A. sieberi showed a slight negative reaction to flood spreading, so that its TB decreased from 1005.25 in nonflood conditions to 780.9 99 Kg/ha with spate irrigation. The A. sieberi showed a slight negative reaction to flood spreading, so that its TB and CS decreased from 1005.25 and 547.10 in control to 780.99 and 429.30 Kg/ha in flood spreading stripes, respectively. Although, this decreases were not significant at the P<0.05. With respect to the vastness of rangelands in our country, it is possible to store large amounts of carbon dioxide present in the atmosphere (entry the international arena of carbon trade) and reduce the effects of climate change through the flood spreading.