اثر همزیستی دو گونه مایکوریزا آربوسکولار بر برخی ویژگی‌های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه مرتعی agropyron elongatum (host). beauv در شرایط گلخانه

مایکوریزا یک ارتباط همزیستی بین گیاهان و برخی قارچ ‌های خاکزی است که نقش مهمی در تولید پایدار محصولات کشاورزی، حاصل‌خیزی خاک و احیا مراتع دارد. در چندین سال گذشته تمایل به استفاده از قارچ های مایکوریزا در عملیات کشاورزی و محیط زیستی، به سبب نقش آنها در بهبود رشد و سلامت گیاه، حاصلخیزی خاک و افزایش پایداری دانه های خاک افزایش پیدا کرده است. در این پژوهش، با هدف بیان قابلیت‌های استفاده از قارچ های مایکوریزا در احیا و اصلاح مراتع، اثر مایه ‌زنی دو گونه مایکوریزای آربوسکولار، rhizophagus intraradices و funneliformis mosseae، بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه علف گندمی بلند (agropyron elongatum) مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با اعمال دو تیمار و بیست تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ملایر انجام شد. ویژگی های مورفولوژیکی گیاهان مانند طول ساقه، وزن تر و خشک اندام هوایی و ویژگی‌ های فیزیولوژیکی گیاهان شامل محتوای رنگدانه ‌های فتوسنتزی، محتوای فنول کل و محتوای عناصر نیتروژن، پتاسیم و فسفر اندازه‌ گیری شد. نتایج نشان داد هر دو گونه مایکوریزا، به ویژه گونه r. intraradices، قابلیت بالایی در همزیستی و بهبود ویژگی ‌های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی مورد نظر در گیاهان دارند. به عبارت دیگر گونه f. mosseae منجر به بهبود صفات مورفولوژیکی مانند طول ساقه، وزن تر و وزن خشک اندام هوایی، به ترتیب به میزان 318، 240 و 220 درصد شده است. همچنین این قارچ، محتوای فنول، نیتروژن، پتاسیم، فسفر، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل و کاروتن را در گیاهان مایه‌ زنی شده به ترتیب به میزان 134، 131، 162، 181،172، 178، 174 و 175 درصد افزایش داده است. از سویی دیگر، گونه r. intraradices، صفات طول ساقه، وزن تر و وزن خشک اندام هوایی را به ترتیب به میزان 474، 325 و 317 درصد بهبود بخشیده است و اثر افزایشی آن بر محتوای فنول، نیتروژن، پتاسیم، فسفر، کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل و کاروتن، در گیاهان مایه‌ زنی شده به ترتیب به میزان 153، 172، 163، 337،244، 251، 246 و 250 درصد بوده است. بنابراین گونه مایکوریزا r. intraradices به عنوان شریک بهتر برای همزیستی با گیاه علف گندمی بلند و اصلاح مراتع با پوشش غالب این گیاه توصیه می‌ شود.

Effects of symbiosis with two species of arbuscular mycorrhiza on some morphological and physiological characteristics of rangeland grass, Agropyron elongatum (Host). Beauv

Mycorrhiza is a symbiosis between plants and some soilborne fungi which plays a crucial role in sustainable crop production, soil fertility and rangeland restoration. Due to such roles in plant growth, health improvement and soil aggregation enhancement, arbuscular mycorrhiza (AM) is becoming a tool in agricultural and environmental practices. To examine the potential impact of AM in rangeland restoration, the symbiosis effect of two AM species on some morphological and physiological characteristics of Agropyron elongatum was analyzed. The experiment was performed under greenhouse condition at Malayer University in a completely randomized design with two treatments and twenty replications. The morphological characteristics of plants i.e. stem length, wet and dry weight of aerial parts and also physiological characteristics, including photosynthetic pigments content, total phenol content and content of nitrogen, potassium and phosphorus elements were measured. The results showed that both species of AM, especially R. intraradices, are highly competent to improve the morphological and physiological characteristics of A. elongatum. In other words, F. mosseae, enhanced morphological traits i.e. stem length, wet and dry weight of aerial parts in inoculated plants up to 318, 240 and 220 percent, respectively. Also, the aforementioned fungus, improved the content of phenol, nitrogen, potassium, phosphorus, chlorophyll a, chlorophyll b, total chlorophyll and carotene, up to 134, 131, 162, 181, 172, 178, 174 and 175 percent, respectively. On the other hand, R. intraradices promoted, stem length, wet and dry weight of aerial parts almost 474, 325 and 317 percent respectively. The incremental effects of R. intraradices on the content of phenol, nitrogen, potassium, phosphorus, chlorophyll a, chlorophyll b, total chlorophyll and carotene were about 153, 172, 163, 244, 337, 251, 246 and 250 percent. Therefore, R. intraradices, as a better partner for symbiosis with tall wheatgrass, is recommended for restoration of degraded pastures.