بررسی پاسخ‌‌های مورفوفیزیولوژیک گیاه داروئی کلپوره (teucrium polium l.) به تنش خشکی

در بین عوامل بازدارنده محیطی بر رشد و عملکرد گیاهان، خشکی مهم ترین عامل کاهش تولید به خصوص در مناطق خشک و نیمه‌خشک به شمار می رود. در این بین گیاه داروئی کلپوره (. (teucrium polium lیکی از مهم‌ترین گیاهان داروئی از خانواده نعناعیان است که در این مناطق دیده می شود. لذا به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر برخی صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه داروئی کلپوره، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده منابع طبیعی یزد اجرا شد. سطوح مختلف کمبود آب شامل شرایط 100 درصد ظرفیت زراعی (شاهد)، 75 درصد ظرفیت زراعی (تنش ملایم)، 50 درصد ظرفیت زراعی (تنش متوسط) و 25 درصد ظرفیت زراعی (تنش شدید) بود. نتایج نشان داد که بیشترین مجموع ارتفاع انشعابات در بوته با (100.48 سانتی متر)، وزن تر و خشک اندام هوایی با (5.7 و 2.3 گرم) و غلظت نیتروژن، فسفر و پتاسیم در اندام هوایی به میزان (3.58، 0.45 و 2.7 درصد) مربوط به تیمار 75 درصد ظرفیت زراعی بود این در حالی بود که با افزایش بیشتر سطح تنش، غلظت کاروتنوئید، کلروفیل a، b و کل افزایش یافت به طوری که بیشترین میزان آن در سطح تیمار خشکی 50 درصد ظرفیت زارعی به ترتیب برابر با 7.3، 21.5،2 /6 و 27.6میلی گرم بر گرم مشاهده شد در حالی که با تشدید کمبود آب (تیمار 25 درصد ظرفیت زراعی) غلظت این رنگریزه‌ها کاهش نشان داد. لذا در مجموع می توان بیان نمود که این حالت نشان از توان تطابق نسبی گیاه کلپوره با شرایط کمبود آب دارد. لذا به منظور استقرار بهتر این گیاه در مراتع بهتر است که یا با ریشه دار کردن قلمه های این گیاه در شرایط گلخانه و یا کشت بذور به مدت یک سال در گلخانه، نهال ها به مرتع انتقال داده شوند.

Evaluation of Morphophysiological Response of Teucrium polium L. to Drought Stress

Among the environmental barriers to plant growth and yield, drought, an icon of arid and semiarid regions is the most important factor in reducing production. Teucrium polium L. is one of the most important medicinal plants of the family Lamiaceae that exists in these areas. In order to study the effect of drought stress on some physiological and morphological traits of Teucrium polium L., an experiment based on randomized completely design was conducted with three replications at Research Greenhouse of Natural resources College of yazd. Water deficit levels included100% field capacity as the control, 75% field capacity (mild stress), 50% field capacity (medium stress) and 25% field capacity (severe stress). The results showed that the branches height per plant with (100.48 cm), fresh and dry weight of stem with (5.7 and 2.3 g) and concentrations of Nitrogen, Phosphorus and Potassium in aerial with (3.58, 0.45 and 2.7%) in 75% field capacity treatment was observed. Also, with increasing drought stress level (medium stress) chlorophyll a, chlorophyll b and total chlorophyll content were increased. The most level of forementioned factors was observed at 50% of field capacity treatment with 7.3,21.5,6.2 27.6 mg / g, respectively. further water deficit (25% crop treatment) showed that the concentration of these pigments decreased. On the whole the experiment results showed relative tolerance of Teucrium polium L. to drought stress. Therefore, for better establishment of this plant in the fields it is better to transfer the seedlings to the pasture either by rooting the cuttings of the plant under greenhouse conditions or by planting seeds for one year in the greenhouse.