تاثیرکنترل‌کنندگی عصاره چند گونه گیاه مرتعی بر بیماری پوسیدگی خیار گلخانه‌ای (مطالعه موردی: اشکذر- یزد)

استفاده از عصاره های گیاهی به دلیل داشتن خواص دارویی، ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی و عدم آلودگی‌های زیست‌محیطی و عوارض ناشی از سموم شیمیایی در کنترل عوامل میکروبی رو به پیشرفت است. در این پژوهش تاثیر ضد قارچی عصاره‌های آبی و اتانولی چهار گونه گیاه مرتعی به منظور کنترل بیماری مهلک پوسیدگی فیتوفتورایی خیار گلخانه‌ای، با عامل phytophthora drechleri بررسی شد. ابتدا عصارۀ آبی و اتانولی اندام هوایی گیاهان آویشن شیرازی، درمنه کوهی برداشت شده در بهار و پائیز و ریشۀ شیرین‌بیان، با حلال‌های آبی و اتانولی استخراج شد. تاثیر عصاره‌ها بر روی شبه قارچ p. drechleri به دو روش دیسک‌گذاری کاغذی و اختلاط با محیط کشت مورد بررسی قرار گرفت. عصاره آبی درمنه پائیزه و شیرین‌بیان در روش اختلاط با محیط کشت (3000 پی پی ام) 100 درصد کنترل‌کنندگی نشان دادند. کمترین کنترل‌کنندگی (6.25 درصد) مربوط به عصاره آبی گونه گیاهی آویشن و در به کارگیری غلظت 500 پی پی ام در روش اختلاط با محیط کشت مشاهده شد. بیشترین کنترل‌کنندگی بیماری (کمتر از 73 درصد) در حلال الکلی بروش اختلاط با محیط کشت مربوط به عصاره درمنه بهاره و پاییزه بود. بیشترین کنترل‌کنندگی بیماری عمدتا در عصاره‌های آبی مشاهده و برتری حلال آبی نسبت به حلال اتانولی مشخص شد. نتایج بیانگر مناسب بودن عصاره گونه شیرین‌بیان و درمنه برداشت شده در پاییز با حلال آبی جهت کنترل بیماری می باشند. به‌طور کلی با توجه به نتایج، گیاهان بررسی شده در این تحقیق دارای قابلیت کنترل شبه قارچ p. drechleri بوده و عصاره‌های با حلال آبی به‌دلیل هزینه پائین تر، سازگاری با محیط‌زیست و اثرات ضد قارچی معنی دار به عنوان حلال مناسب جهت عصاره‌گیری گونه‌های مطالعه شده توصیه می‌شود.

Effect of rangeland plant species extract on rot disease of greenhouse Cucumber (case study: Ashkezar- Yazd)

The use of plant extracts is in progress due to medicinal, antimicrobial and antioxidant properties and lack of environmental pollution and side effects of chemical pesticides in controlling microbial agents. In this study, using aqueous and ethanol, extracts of some range plant species was obtained and studied in order to see whether they can control and/or eliminate the deadly disease caused by Phytophthora drechleri in greenhouse Cucumber. Initially extracts of leaf and shoots of Zataria multiflora Boiss., Artemisia aucheri Boiss, and root of Glycyrrhiza glabra L. were taken by two solvents i.e. aqueous and ethanol. The effect of extracts on controlling activity of Phytophthora drechleri was studied by the paper disc as well as mixing extract in culture medium methods. Aqueous extract of Artemisia aucheri Boiss harvested in autumn as well as Glycyrrhiza glabra L. showed 100% controlling capability in 3000 ppm. The lowest effect (6.25%) was observed in aqueous extract of Zataria multiflora Bois in 500 ppm. The highest controlling effect of ethanol extract was related to Artemisia aucheri Boiss harvested in spring and autumn respectively. The highest controlling effect of aqueous extracts on plants indicating that usage of aqueous extract is much better than ethanol extract. According to the results, the studied plant species have capability for controlling the disease and aqueous solvents are advised to be used due to lower cost, ecofriendly method and significant antifungal effects.