بررسی خصوصیات فیتوشیمیایی و ارزش غذایی اندام‌های مختلف گیاه کاکتوس (opuntia stricta haw.) (مطالعه موردی: روستای محمدآباد شهرستان گرگان)

کاکتوس گیاهی مقاوم به خشکی و واجد ارزش های خوراکی، دارویی و علوفه ای است. با توجه به اهمیت گونه مذکور، این مطالعه به بررسی کیفیت علوفه، ترکیبات فنول تام، فلاونوئید تام و خاصیت آنتی اکسیدانی اندام های مختلف این گیاه شامل پد (برگ مانند)، میوه و دانه آن می پردازد. نمونه‌برداری از اندام های مختلف این گونه به صورت تصادفی و با 5 تکرار از اطراف روستای محمدآباد گرگان در سال 1396 انجام شد. پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه، به منظور انجام آزمایشات مورد نظر، عصاره گیری با استفاده از متانول خالص انجام شد. در ادامه، فنول کل با استفاده از معرف فولین سیوکالتیو، فلاونوئید با استفاده از روش رنگ‌سنجی و عملکرد آنتی‌اکسیدانی با استفاده از روش استاندارد رادیکال های آزاد dpph با بهره گیری از دستگاه اسپکتوفتومتری انجام شد. همچنین شاخص های کیفیت علوفه (cp، dmd، me و adf) اندام های مختلف با استفاده از روش های سنجش کیفیت علوفه اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تجزیه ی واریانس یک‌طرفه و آزمون چنددامنه ای دانکن صورت گرفت. نتایج نشان داد که میزان فنول و فلاونوئید تام در پد و میوه بیشتر از دانه ها است. همچنین میزان آنتی‌اکسیدان در دانه و میوه بیشتر از برگ اندازه‌گیری گردید. از طرفی میزان پروتئین خام در دانه بیشتر از میوه و برگ بود. با توجه به نتایج به‌دست آمده، بذر و میوه به دلیل خاصیت آنتی‌اکسیدانی بالاتر و همچنین ارزش غذایی (cp، dmd و me) بهتر نسبت به سایر اندام ها از اهمیت بیشتری در استفاده های دارویی، تغذیه ای و علوفه ای برخوردار است. بعلاوه با توجه به مقاومت بالای این گونه به شرایط سخت محیطی از جمله: خشکی، کم آبی و همچنین حضور این گونه در مناطق خشک و نیمه‌خشک که با کمبود منابع غذایی برای استفاده ی دام مواجه است، می توان از این گونه به عنوان علوفه کمکی جهت تعلیف دام به صورت جمع آوری، خشک و آسیاب نمودن آن استفاده کرد.

Phytochemical characteristics and Forage quality of Opuntia stricta Haw. (Case study: Mohamad Abad village of Groan city)

Opuntia stricta, a plant resisting drought, has edible, medicinal and forage values. Considering the importance of the species, this study examines the forage quality, total phenolic compounds, total flavonoid and antioxidant properties of various organs, including pads, fruits and seeds. In order to conduct research, sampling was done randomly and with 5 replications from around the Mohammad Abad village of Groan city in 2017. After transferring the samples to the laboratory, extraction was carried out using pure methanol. Then, total phenol using Folin Sivkaltive reagent, flavonoids using colorimetric method and antioxidant properties was performed using standard DPPH radicals by a spectrophotometer. Also, nutrient quality indices (CP, DMD, ME and ADF) of different organs were measured using nutrient quality assay methods. Data analysis was performed using one way ANOVA and Duncanchr('39')s multiple range tests. The results showed that the amount of phenols and flavonoids in leaf and fruit was more than seeds. Whereas antioxidant levels in seeds and fruits were higher than their amount in leaf and fruit. The amount of crude protein in the grain was more than fruit and leaves. According to the results, seeds and fruits have a greater nutrient quality (CP, DMD and ME) and antioxidant that rsquo;s why they have important pharmaceutical, nutritional, and forage use. Due to the wide ecological presence of the species, as well as its significant canopy cover, it can play an effective role in soil conservation from water and wind erosion. According to the results, seed and fruit due to their higher antioxidant properties, as well as the nutritional value (CP, DMD and ME), are more important in pharmaceutical, nutritional and fodder value than other organs. In addition, the high resistance of this species to severe environmental conditions such as drought, dehydration it could be seen in arid and semiarid soils with shortages of food sources for livestock use where it could be used as fodder.