اثر متقابل چرای حیوانات و رهاسازی اراضی کشاورزی بر پارامترهای نفوذ و خصوصیات بیولوژیک خاک در مراتع نیمه‌استپی

این تحقیق با هدف بررسی احیاء اراضی کشاورزی بعد از دوره‌های مختلف رهاسازی در دو مدیریت چرایی آزاد و مدیریت‌شده به دنبال بررسی این موضوع است که آیا اولا رهاسازی ‌اراضی باعث بازگشت آنها به شرایط اولیه مرتع شده است و ثانیا نحوه مدیریت چرای حیوانات بر روند احیای این اراضی بعد از رهاسازی تاثیر داشته است؟ به این منظور در منطقه حفاظت‌شده تنگ صیاد یکی از مراتع نیمه‌استپی استان چهارمحال و بختیاری، زمین‌های با سابقه رهاسازی متفاوت شامل کمتر از 5 سال، بین 5 تا 15 سال، بین 15 تا 30 سال، بالاتر از 30 سال رهاسازی به همراه یک مرتع شاهد در دو مدیریت چرایی شامل چرای سبک و چرای آزاد انتخاب شد و متغیرهای نفوذ آب به خاک شامل هدایت هیدرولیکی، ضریب جذب خاک و عکس طول درشت مویینگی به همراه یکسری متغیرهای مهم بیولوژیکی مانند نرخ معدنی‌شدن کربن، بیوماس میکروبی و تنفس پایه اندازه‌گیری شده و در مدیریت‌های چرایی مختلف در اراضی با سابقه رهاسازی مختلف مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در مناطق با مدیریت چرای حیوانات (مناطق حفاظت‌شده) بین تیمارهای رهاسازی کمتر از 5، 6 تا 15 و 15 تا 30 سالگی تفاوت معنی‌داری در ضریب هدایت هیدرولیکی (kfs) و ضریب جذب رطوبت خاک وجود نداشت ولی با افزایش سن رهاسازی به بالاتر از 30 سال اختلافات معنی‌دار ظاهر شده است. همچنین با افزایش سن رهاسازی میزان تنفس پایه کاهش یافت و تنها سطوح با رهاسازی‌های بالاتر از 30 سال و مرتع حفاظت‌شده، مشاهده تنفس پایه شبیه به مرتع گردید. نرخ معدنی‌شدن کربن با افزایش سابقه رهاسازی در مناطق حفاظت‌شده در مقایسه با مناطقی که چرای آزاد برروی آنها انجام می‌گیرد با سرعت بیشتری به تیمار مرتع نزدیک شده بود. نتایج موید این موضوع است سیر توالی زمین‌های رهاشده که چرای سنگین بر روی آنها انجام می‌شود با سرعت کمتری به سمت کلیماکس می‌رود ولی در مدیریت‌های با چرای سبک پس از 30 سال خاک احیا و شبیه به مراتع همجوار شده است.

Interactive effects of animal grazing and land abandonment on infiltration and biological properties of soil in semi-steppe rangelands

This study aimed to investigate the restoration of land abandoned for different period of time. The land has been managed under free grazing and control systems. Research questions are: whether land abandonment restores biochemical properties of the soil and second whether grazing managements interacts with land abandonment to form a direct soil restoration. Several lands with different abandoned histories including >5, 515, 1530, and longer than 30 years of abandonment and a control (undisturbed rangeland) were selected in two grazing management systems, low intensity (protect areas) and free grazing management. Several soil infiltration variables such as saturated hydraulic conductivity (Kfs), absorption ratio, capillary length and biological parameters such as carbon mineralization, microbial biomass, basal respiration, etc. were analysed in order to compare them among different land abounded histories in both land with low and free grazing management. The results showed that there were no significant differences in Kfs among the treatments but the land abounded more than 30 years history. Moreover, basal respiration significantly decreased with increasing the age of abandonment and became relatively similar to control. Carbon mineralization in land abandonment of protected areas became more rapidly similar to control compared to free grazing management. The results indicate that soil succession in land abundant of free ranging areas with high grazing intensity proceed less rapidly toward climax, however, in protected areas with low grazing intensity, soil relatively resorted and became similar to neighbouring rangelands after 30 years.