اثر برخی مدیریت‌های اراضی بر ویژگی‌های حاصلخیزی خاک (مطالعه موردی: مراتع کهنه‌لاشک، کجور، مازندران)

تغییر غیراصولی کاربری اراضی، تاثیر زیادی بر تخریب خاک و کاهش حاصل‌خیزی خاک دارد که متاسفانه در مراتع کشور ما به‌ویژه در سال های اخیر افزایش چشم‌گیری داشته است. در خرداد ماه 1395 هم زمان با رشد غالب گیاهان با پیمایش صحرایی، پنج کاربری قرق، مرتعکاری شده با bromus tomentellus، تحت چرای دام، تحت کاشت چاودار کوهی (secale montanum) و دیم زار برای مطالعه انتخاب شدند. نمونه برداری در مجموع در امتداد 15 ترانسکت 50 متری و 45 قطعه نمونه (1 × 1 متر ی) به صورت تصادفی سیستماتیک انجام شد و 45 نمونه خاک از لایه 200 سانتی متری جمع آوری شد. برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک شامل پایداری خاکدانه، بافت خاک، جرم مخصوص ظاهری، کربن آلی، نیتروژن کل، واکنش خاک (ph) و هدایت الکتریکی (ec) اندازه گیری شدند. تجزیه و تحلیل داده ها در نرم‌افزار r انجام شد و برای آنالیز داده ها از مدل خطی ترکیبی عمومی و مقایسه میانگین ها از آزمون توکی استفاده شد. نتایج نشان داد که تغییر کاربری اراضی بر درصد رس و پایداری خاکدانه معنی دار نیست. این درحالی است که تغییر کاربری اراضی سبب افزایش هدایت الکتریکی (ec)، سیلت و جرم مخصوص ظاهری و کاهش درصد شن از 40 درصد در کاربری تحت چرا به 20.78 درصد در دیم زار و کاهش نیتروژن شده است. متوسط درصد نیتروژن در بالاترین میزان 0.54 درصد در قرق و کمترین آن در دیم زار با مقدار 0.17 درصد مشاهده شده است. در مجموع با توجه به نتایج به دست آمده می توان بیان کرد که تغییرکاربری اراضی می تواند با تغییر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک موجب کاهش کیفیت و حاصل‌خیزی خاک شود.

The effect of land management on soil fertility characteristics (Case study: Rangelands of Kohneh Lashak, Kojur, Mazandaran)

Inappropriate land use change has a great effect on soil degradation and soil fertility the process that has dramatically increase in recent decades. To prove the case, five land uses including grazing exclosure, seeded grasslands by Bromus tomentellus, grazing range, cultivated lands by Secale montanum and dry farming were selected. Samples were taken in a systematic random design using of 3 transects of 50 meters long and 3 plots (1 × 1 square meter) along each transect. Soil samples were collected for the first 20 cm top soil. Aggregate stability, soil texture, bulk density, organic carbon, Tn, pH and EC were measured. Data analyzed with GLMM and compare mean with Tukey in R software. Results showed that aggregate stability and clay were not significant factors. However, land use change has led to an increase in EC, silt and bulk density and a decrease in the of sand percentage from 40% to 20/78% in dry farming and decrease nitrogen. The mean nitrogen content was highest at 0.54% in natural lands and the lowest in the dry farming with 0.17%. Generally speaking, it could be stated that land use change can change the soilchr('39')s physical and chemical properties by decreasing soil quality and reducing soil fertility.