عوامل بوم‌شناختی موثر در رویشگاه گونه کلاه‌میرحسن (acantholimon oliganthum) در مراتع کوهستانی (مطالعه موردی: استان همدان)

از مهم‌ترین مسائل در مدیریت مراتع، فراهم کردن اطلاعات جامع در مورد گونه های گیاهی و نیازمندی های رویشگاهی آن هاست. با توجه به نقش مهم گیاهان در تعادل اکوسیستم ها، شناخت روابط بین گیاهان و عوامل محیطی جهت حفظ ثبات و پایداری آن ها و نهایتاً تنوع زیستی ضروری است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل بوم شناختی موثر در رویشگاه گونه a. oliganthum در مراتع کوهستانی منطقه حفاظت شده لشگردر استان همدان در بهار و تابستان 1396 انجام شد. جهت بررسی، سه طبقه ارتفاعی (2300-2100، 2500-2300 و 2500 متر به بالا)، سه کلاس شیب (30-20 درصد، 50-30 درصد و >50) و چهار جهت اصلی (شمال، شرق، جنوب و غرب) مشخص گردید. در هر یک از سطوح عوامل فوق، منطقه معرف شناسایی و اندازه گیری فاکتورهای گیاهی a. oliganthum با استفاده از پلات (2 متر مربعی) درون این سایت ها انجام شد. در هر واحد کاری 3 پروفیل، منطبق بر محل های نمونه برداری پوشش گیاهی، به عمق 30 سانتیمتر (عمق موثر ریشه دوانی گیاه)، حفر گردید و از هر پروفیل به مقدار استاندارد، یک نمونه خاک ترکیبی (عمق 30-0 سانتیمتر) برداشت شد. نتایج نشان داد هر سه فاکتور جهت، ارتفاع و شیب بر روی درصد پوشش و تراکم گونه تاثیر معنی دار داشته اند (p<0.01) . همچنین اثر متقابل آنها (دوتایی و سه تایی) نیز در سطح پایین تری، معنی دار بوده است (p<0.05). بر مبنای نتایج آنالیز pca، جهت، ارتفاع، سنگریزه عمقی، شن، پتاسیم و آهک مهم‌ترین فاکتورهای رویشگاهی موثر بر خصوصیات گونه a. oliganthum هستند.

Ecological factors on habitat of Acantholimon oliganthum in mountainous rangelands in Hamedan Province

One of the most important issues in managing rangelands is providing comprehensive information on plant species and their habitat needs. The purpose of this study was to identify the most influential ecological factors on A. oliganthum growth on high elevated rangelands of Hamadan province. The study conducted in spring and summer of 2017. For data collection three levels of elevation (23002100, 25002300 and 2500 meters up), three slope classes (3020%, 5030% and> 50) and four main slope directions (north, east, south and west) were identified. At each level, the abovementioned factors were identified (sampling site) and measured. Land mapping units were plotted as a result of map overly. Within the land mapping units three soil profiles were randomly stablished with the depth of 30 cm (effective depth of soil on the plant). For each profile a mixed soil sample was collected and analyzed in the lab. As results showed all three factors, altitude, slop angle and slope aspect, had a significant effect on the soil coverage percentage and density of the species (p<0.01). The interaction of all three factors are less but significant (p<0.05). Based on the results of PCA analysis, A. oliganthum has direct correlation with slope aspect, altitude, depth of gravel, sand, potassium and limestone; it could be said that the above factors have the greatest effect on the coverage and density of this species.