مقایسه رفتار چرای شتر و گاو در فصول مختلف سال در استان گلستان (مطالعه موردی: مراتع چپر-قویمه شهرستان گنبدکاووس)

بررسی ارزش رجحانی گیاهان می تواند بهره بردار را در ارائه راهکار های مدیریتی به‌منظور مکان یابی علوفه برای دام ها، انتخاب مناسب دام متناسب با نوع علوفه موجود در مرتع و تعیین شایستگی مرتع یاری دهد. به همین منظور، بررسی مقایسه ای ارزش رجحانی گونه های مرتعی مورد استفاده شتر و گاو در چهار فصل در مراتع چپر قویمه واقع در شمال شهرستان گنبدکاووس مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار فصل رویشی و دو نوع دام (شتر و گاو) انجام شد. در این پژوهش از 2 نفر شتر کوهان دار ترکمن و 2 راس گاو بومی با سن تقریبی 3 4 سال استفاده شد. میزان مصرف هر یک از گونه های گیاهی در چهار فصل با تعقیب 90 دقیقه ای هر یک از دام ها با زمان سنج در صبح صورت گرفت. نتایج نشان داد که زمان صرف‌شده برای چرای گیاهان مرتعی توسط شتر و گاو، تنها در فصل بهار تفاوت معنی دار دارد و زمان چرای شتر در بهار بیشتر از زمان چرای گاو می باشد. مقایسه میانگین اثر گونه های گیاهی بر زمان چرای گیاهان مرتعی توسط شتر و گاو در فصول مختلف نشان داد که مصرف گونهatriplex lentiformis در زمستان، بهار و تابستان بیشتر از سایر گونه های گیاهی است. در فصل پاییز ترجیح اول گاو و شتر گونه salsola vermiculata بود. نتایج حاصل از اثر متقابل نوع دام و گونه های گیاهی نشان داد که در فصل تابستان گونه alhagi camelorum و در فصل پاییز گونه salsola vermiculata به همراه آتریپلکس در درجه اول رجحانی برای شتر می باشند. گاو در سه فصل بهار، تابستان و زمستان atriplex lentiformis را در بالاترین درجه انتخاب خود قرار داده است ولی در فصل پاییز از گونه یکساله trifolium scabrum بیشتر استفاده می کند. با توجه به فراوانی گونه های بوته ای و کم‌توقع از نظر اکولوژیکی در منطقه و ترجیح غذایی دام های مورد مطالعه، بهتر است صنعت شترداری در منطقه توسعه یابد، زیرا تطابق اکولوژیکی این گونه دامی با شرایط اقلیمی و فلوریستکی منطقه بیشتر است.

Comparison of camel and cattle grazing behavior during the different seasons in Golestan province (Case study: Chapar-Ghoymeh rangelands of Gonbad-Kavous)

Preference value of species could be useful for land holders to present practical solution for selecting suitable, livestock according to kind of species and suitability of rangeland for animal grazing. Investigation of preference value of species grazed by camel and cow, were conducted in ChaparGhoymeh, Golestan province, Iran. This experiment was conducted in a completely randomized design with 4 ×2 factorial arrangement. Four growing seasons and two livestock (camel and cattle) were taken into the plan. Two Turkmen humped camels and two native cows with age range of 34 years were used. A chronometer was used to track uptake of livestock from each species in 90minute morning time. The results showed that the time spent on grazing by camel and cattle differed significantly in spring, i.e. camel grazing period is larger than cow. Results also shows that Atriplex lentiformis is more grazed in winter, spring and summer than other species. Having said that, in the autumn, Salsola vermiculata was the first choice of both animals. The results of the interaction between livestock species and plant species showed that In the summer, autumn Alhagi camelorum, and Salsola vermiculata, along with Atriplex, are prefered by camel. The cow has put Atriplex lentiformis at its highest preference in the three seasons of spring, summer and winter, but in the autumn, Trifolium scabrum is more likely to be used at most. Development of camel industry in the region is the suggestion of the study. Because the ecological tolerance of this species in the harsh climatic conditions of the region is greater.