عوامل بوم‌شناختی موثر بر پراکنش گونه دارویی Salvia Hydrangea Dc. Ex Benth. در منطقه حفاظت‌شده تنگ‌صیاد شهرکرد

مطالعه‌ حاضر با هدف شناخت عوامل محیطی موثر بر پراکنش اکولوژیک گونه salvia hydrangea dc. ex benth در منطقه‌ حفاظت‌شده تنگ‌صیاد استان چهارمحال و بختیاری انجام شد. این گونه، یکی از گیاهان دارویی و معطر است که در رویشگاه‌های طبیعی در نواحی کوهستانی و مرتفع کشور یافت می‌شود. پس از بازدید صحرایی در توده‌های معرف گونه و توده‌های فاقد گونه، نمونه‌برداری به روش سیستماتیک تصادفی صورت گرفت. درصد پوشش گیاهی و پارامترهای توپوگرافی (درصد و جهت شیب و ارتفاع از سطح دریا) در هر پلات ثبت شد. در هر توده‌ گیاهی 2 تا 3 پروفیل خاک از دو عمق 15 0 و 30 15 سانتی‌متری در امتداد هر ترانسکت برداشت و پارامترهای فیزیکی و شیمیایی در آزمایشگاه اندازه‌گیری شد. برای تجزیه و تحلیل آماری از آزمون t مستقل، آنالیز مولفه‌های اصلی (pca) و آنالیز تشخیص (da) استفاده شد. نتایج تجزیه مولفه‌های اصلی نشان داد که از بین عوامل محیطی شیب، کربنات کلسیم معادل، فسفر، جرم ویژه ظاهری و سنگ و سنگریزه عمق اول و دوم، هدایت الکتریکی و پتاسیم عمق اول از متغیرهای تاثیرگذار بر حضور گونه مورد بررسی بودند. آنالیز تشخیص نیز در درجه اول فسفر و کربنات کلسیم معادل عمق دوم و در درجه دوم جرم ویژه ظاهری، ph، کربن آلی و پتاسیم عمق دوم و کربن آلی، پتاسیم و سنگ و سنگریزه عمق اول و شاخص دریافت گرما را در تمایز مکان‌ها و انتشار گونه مورد مطالعه موثر دانسته است. نتایج همچنین نشان داد که گونه به شیب‌های بالا (حدود 40 درصد)، خاک‌های بدون شوری و قلیاییت، بافت سبک و فسفر حدود 11 و 6 پی پی ام در عمق اول و دوم خاک سازگاری بیشتری دارد. از نتایج این تحقیق می‌توان برای کشت و جلوگیری از انقراض گونه در مراتع با شرایط اکولوژیک مشابه استفاده نمود.

Effects of ecological factors on distribution of Salvia hydrangea DC. ex Benth. in Tang-e-sayad, Shahrekord

Determination of the environment factors affecting the ecological distribution of Salvia hydrangea DC. ex Benth is important especially in protected region of Tangesayad, Chaharmahal Bakhtiari Province, Iran. The plant is a medicinal and aromatic plant that could be found on natural high lands of the province. Random systematic method was used for sampling in the areas with and without the species. At each sampling point, elevation, aspect and slope plus canopy cover were recorded. In each plant populations, 23 soil sampling were taken from two depths of 015 and 1530 cm. in the Lab., soil physiochemical characteristics were measured. Independent sample t test, Principal Component Analysis (PCA) and Discriminate Analysis (DA) were used to analyze the data. Results of PCA analysis showed that slope; calcium carbonate equivalent (CCE); phosphorous; apparent mass; gravel of first and second depth; electrical conductivity and potassium of the first depth were the most influential variables on presence/absence of the species. The effect of phosphorous and calcium carbonate equivalent, apparent mass, pH, organic carbon and potassium of second depth was outstanding factors for the presence of the species. For the first depth however, the organic carbon, potassium and gravel and heat load index were the most important factors using discriminate analysis. Results also indicated that S.hydrangea prefers to grow on high slopes habitats (about 40%), soils without salinity and alkalinity, light texture and phosphorous about 11 and 6 ppm in the first and second depth of soil respectively. The results of this research could be used as a guideline for cultivate and well management of the species in rangelands with similar ecological conditions.