تعیین گونه‌های معرف شدت چرایی در مراتع شمال استان هرمزگان

این پژوهش، با هدف شناسایی گونه‌های شاخص مدیریتی در مراتع شمال استان هرمزگان انجام شد. ابتدا مناطقی که از لحاظ محیطی شرایط تقریبا مشابهی داشتند، ولی فشار چرایی مختلفی را تجربه کرده بودند، انتخاب شدند. سپس فراوانی گونه‌های گیاهی مناطق با شدت چرایی سبک، متوسط و سنگین به روش قدم‌نقطه در راستای ترانسکت‌های متعامد اندازه‌گیری شدند. با استفاده از روش تحلیل گرادیان چرایی در نرم‌افزار ispd و با انجام آنالیز مرکزی تجزیه‌ مولفه‌های اصلی (cpca) بر روی داده‌ها، موقعیت سایت‌ها در طول محور اول رج‌بندی گواه این بود که این محور نشان‌دهنده گرادیان چرایی است. سپس منحنی رگرسیونی از نوع گوسن بین فراوانی گونه‌ها و محور اول رج‌بندی cpca برازش شد. گونه‌هایی که در این منحنی‌ها دارای شاخص پذیرش(d-statistic) بالاتر از 0.5 و ضریب تبیین (r2) بالاتر از 0.3 بودند به عنوان گونه‌های شاخص فشار چرایی انتخاب شدند. بر اساس نتایج از 30 گونه‌ شناسایی‌شده، تعداد 5 گونه به‌عنوان گونه‌های معرف شدت چرایی معرفی شد. گونه‌های gymnocarpus decander و artemisia sieberi به‌عنوان گونه‌‌های کم‌شونده، cymbopogon olivieri به عنوان گونه‌ زیاد‌شونده و در نهایت peganum harmala و convolvulus spinosus به‌عنوان گونه‌های مهاجم شناسایی و طبقه‌بندی شدند. اندازه‌گیری و پایش فراوانی این گونه های معرف شدت‌ چرایی می‌تواند به سادگی توسط دامداران محلی انجام شود و آنها را از چگونگی تغییرات مرتع آگاه سازد.

Rangelands species as grazing intensity indicator North part of Hormozgan Province, Iran

Response of rangelands species to grazing are different and may give the impression of how heavy the grazing has been. This study aimed at identification of the species that could be used as grazing intensity indicators in North part of Hormozgan province. The plant frequencies of thirty range places with different grazing pressure and relatively homogenous ecological condition were measured using Step point method. Grazing gradient analysis was used to identify indicator species. Once the projected position of the sites in the first axes of Centered Principal Component Analysis (CPCA) showed a clear grazing gradient, the frequency of the plant species was plotted against the values of this axes using Gaussian regression curves. The species with D statistic more than 0.5 and R2 more than 0.3 in the produced regression analysis were considered as indicator species, e.g. five out of thirty. Results indicated that Gymnocarpus decander and Artemisia sieberi could be considered as decreaser, Cymbopogon olivieri as increaser and Peganum harmala and Convolvulus spinosus as invaders in the study area. Result of the study suggests that indicator species could direct local range managers on range condition assessment.