اثر برخی خصوصیات خاک بر الگوی پراکنش گونه‌های گیاهی در حاشیه جنوبی پلایای حاج علیقلی دامغان

در یک اکوسیستم بیابانی، خصوصیات خاک و ارتباط آن با گیاه جایگاه ویژه ای دارد. هدف از این تحقیق بررسی رابطه برخی خصوصیات خاک با پوشش گیاهی حاشیه پلایای حاج علی قلی دامغان می باشد. بدین منظور نمونه‌ برداری از پوشش گیاهی در 5 پلات ویتاکر اصلاح‌شده (1000 مترمربع) در هر یک از تیپ های گیاهی انجام گرفت. در مرکز هر پلات نیز با حفر پروفیل نمونه‌‌برداری از خاک انجام شد و برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک با روش های متداول به‌دست آمد. خانواده chenopodiaceae با فراوانی 38.24 دارای بیشترین تعداد گونه را به خود اختصاص دادند و شکل زیستی تروفیت با فراوانی 32.35 درصد بیشترین فراوانی را در منطقه دارا بودند. گروه بندی پوشش گیاهی با استفاده از روش خوشه بندی دوطرفه انجام و چهار خوشه مجزا از یکدیگر تفکیک شد. به‌منظور شناسایی مهم‌ترین عوامل محیطی موثر بر پوشش گیاهی از روش آنالیز تطبیقی متعارف (cca) استفاده شد. از بین عوامل مورد بررسی در محور اول ph و ec بیشترین همبستگی و پس از آن ماده آلی، آهک و شن قرار گرفته و در محور دوم میزان پتاسیم بیشترین همسبتگی و پس از آن نیتروژن و ماده آلی قرار داشتند. در مجموع دو محور اول 45.9 درصد از واریانس را توجیه کردند. نتایج نشان داد هر چند محدودیت های موجود که به‌طور عمده در این ناحیه شوری است، از موانع اساسی در اصلاح و توسعه پوشش گیاهی مناطق بیابانی می باشد، اما توجه به گونه هایی که همبستگی بیشتری با این عامل نشان می دهند، می تواند به‌عنوان راه گشایی در جهت توسعه پوشش گیاهی باشد.

The effect soil factors on distribution of plant species in the southern margin of Haj Ali Qoli Playa in Damghan

In a desert ecosystem, soil properties and its relationship to the plant are of particular importance. The purpose of this study was to investigate the relationship between some soil properties and vegetation of the Haji Ali Qoli Playa margin. For this purpose, sampling of cover was done in 5 modified Whitaker plots (1000 m2) in each plant type. At the center of each plot, soil sampling was performed by digging the soil profile and some of the physical and chemical properties of the soil were obtained by conventional methods. The Chenopodiaceae family with the abundance of 38.24 had the highest number of species. The biological form of therophyte with the abundance of 32.35% was the dominant in the area. Vegetation were grouped using twoway clustering method resulted in four distinct clusters. Conventional comparative analysis (CCA) was used to identify the most important environmental factors affecting vegetation. The highest correlation was observed between pH and Ec in the first axis, followed by organic matter, lime and sand. In the second axis the highest correlation was with potassium, followed by nitrogen and organic matter. In total, the first two axes accounted for 45.9% of the variance.