تعیین رویشگاه بالقوه گونه گاوزبان وحشی (retzius anchusa italica) در استان خراسان رضوی با استفاده از مدل تعمیمی تقویت‌شده (gbm)

گاوزبان وحشی (anchusa italica) یکی از گونه های دارویی است که علاوه بر اهمیت اکولوژیکی و زیستی، به صورت بالقوه از اهمیت اقتصادی بالایی هم برخوردار است. این گونه در مناطق خاصی پراکنش دارد و معرفی آن به مناطق جدید نیازمند شناخت نیازهای اکولوژیکی آن است. در این مطالعه با استفاده از مدل تعمیمی تقویت شده (gbm)، رویشگاه بالقوه این گونه تعیین شد. برای این کار پس از تعیین اطلاعات مکانی نقاط حضور گاوزبان وحشی، 19 متغیر زیست اقلیمی و سه متغیر فیزیوگرافی با اندازه پیکسل 500 متری (مقیاس 1: 50000) به عنوان متغیرهای مستقل به مدل تعمیمی تقویت شده وارد شدند و علاوه بر تعیین مکان های مناسب برای حضور گاوزبان وحشی، نیازهای اکولوژیک این گونه تعریف شد. نتایج نشان داد که 726150 هکتار معادل 6.17 درصد از اراضی استان برای حضور این گونه از تناسب بالایی برخوردار هستند، در حالی که 1053217 هکتار (8.94 درصد) دارای تناسب متوسط، 578794 هکتار (4.91 درصد) دارای تناسب کم و 9418742 هکتار (79.97 درصد) از اراضی خراسان رضوی فاقد تناسب اقلیمی و توپوگرافی برای رشد و حضور این گونه هستند. متغیرهای میانگین دمای سالیانه (bio1)، میانگین دامنه دمای روزانه (bio2)، تغییرات فصلی بارندگی (bio15)، مجموع بارندگی سالیانه (bio12) و جهت شیب (aspect) دارای بیشترین تاثیر بر توانایی این گونه برای اشغال رویشگاه های مختلف هستند و در مجموع بیش از 83 درصد اهمیت دارند. با توجه به این نتایج، anchusa italica در دامنه دمای سالانه 5.9 تا 11.7 درجه سانتی گراد، میزان بارندگی سالیانه 240 تا 330 میلی متر و اغلب در دامنه های شمالی و شرقی دیده می شود. برای ارزیابی توانایی مدل از شاخص های سطح زیر منحنی (auc) و آماره واقعی مهارت (tss) استفاده شد که این شاخص ها به ترتیب مقادیر 97 و 90 درصد را نشان دادند. همچنین از مولفه های حساسیت و مقدار ویژه هم برای ارزیابی مدل استفاده شد که مقادیر 96 و 93 درصد برای آن ها ثبت شد. این نتایج نشان می دهند که مدل تعمیمی تقویت شده به خوبی توانسته است نیازهای اکولوژیک این گونه را ارزیابی کند. نتایج این پژوهش می توانند در مدیریت رویشگاه های فعلی این گونه و همچنین پیشنهاد مناطق مناسب برای توسعه رویشگاهی مورد استفاده قرار گیرند.

Determination of the potential habitat of medicinal species of wild borage (Anchusa italica Retzius) in Khorasan Razavi province using generalized boosted model (GBM)

Determination of forage quality at different phenological stages is one of the most important issues for proper range management. This research was conducted to determine and compare the nutritional values of Ferula hausskenchtii species in three phenological stages namely, vegetative, flowering and seedling. Three altitude above sea levels (1850, 2250 and 2650 meters) and the period before and after extraction were the other treatment applied in Saral rangelands of Kurdistan province. The aerial parts of Ferula hausskenchtii was harvested, dried and powdered in three phonological stages with three replications. Forage quality indices such as: CP, ADF, NDF, DMD, ash, CF, WSC, and ME were analyzed using NIR method. Data were analyzed using a completely randomized design by R software. The results showed that forage quality of this species varies in different vegetative stages, elevation classes and time of essence extraction. As the age of Ferula hausskenchtii increases, the amount of CP, DMD, ASH and ME indices decrease and the amount of ADF, WSC, NDF and CF indices increases. The results also suggest a positive relation between elevation and the amount of CP, DMD, ASH and ME indices. Opposite result was recorded for the relation between the altitude and CF index. Studied species has a maximum crude protein and minimum crude fiber at vegetative stage which is good enough for livestock requirement, Therefore, it is better to harvest this species at this vegetative stage