بررسی میزان تمایل جوامع محلی به تولید و پرورش گیاهان دارویی (مطالعه موردی: بخش کمالان، استان گلستان)

امروزه توسعه کمی و کیفی تولید و پرورش گیاهان دارویی که برداشت بی رویه از آنها به عرصه های جنگل و مرتع کشور آسیب می زند، به صورت جدی حمایت می شود. این تحقیق با هدف بررسی عوامل موثر بر میزان تمایل جوامع محلی به تولید و پرورش گیاهان دارویی جنگل ها و مراتع بخش کمالان استان گلستان انجام شد. در گام نخست اقدام به انتخاب جامعه نمونه ی آماری پاسخگو از بین جوامع محلی مبتنی بر رویکرد شهرت از طریق نمونه گیری هدفمند شد. جامعه پاسخگو مرکب از روستانشینان، بهره برداران مراتع و جنگل ها و زارعین است. جمع آوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه صورت گرفت و سنجش روایی پرسشنامه از گروه های پاسخگو خبره انجام شد. میزان اعتبار پرسشنامه ها نیز از طریق محاسبه ی ضریب آلفای کرونباخ محاسبه و تعیین گردید. متغیر وابسته این تحقیق، تمایل جوامع محلی به تولید و پرورش گیاهان دارویی است. متغیرهای مستقل نیز شامل سن فرد، شغل اصلی، شغل فرعی، میزان تحصیلات، میزان زمین زراعی در تملیک، میزان مسئولیت پذیری در سطح جامعه و غیره است. برای بررسی ارتباط بین متغیرهای وابسته و مستقل از رگرسیون لجستیک در محیط نرم افزار spss23 استفاده شد. نتایج نشان داد که میزان آگاهی از خواص گیاهان دارویی (12.12= بتا) بیشترین اثر مثبت و نوع مالکیت (11.27= بتا) بیشترین اثر منفی را بر تمایل جوامع محلی به تولید و پرورش گیاهان دارویی در سطح معنی داری 0.05 دارد. دست اندرکاران بخش اجرایی کشور می توانند از این رابطه برای پایش تغییرات در طول زمان استفاده نموده و همچنین با تکیه بر رابطه ی فوق و تغییر هر یک از متغیرهای مستقل، متغیر وابسته را که تمایل جوامع محلی به تولید و پرورش گیاهان دارویی است را پیش بینی کنند. این نکته حائز اهمیت است که چندین متغیر مستقل در رابطه وجود دارد و می توان با تغییر مجموعه ای از متغیرها، نتایج را در متغیر وابسته مشاهده و برنامه ها و اقدامات لازم برای سال های آینده را از قبل طراحی نمود.

Evaluating local communities tendency for producing medicinal plants (Case Study: Kamalan region, Golestan province)

Iranian government supports qualitative and quantitative development of medicinal plants because illegal and severe harvesting have seriously damaged their production in natural areas. This study aimed to evaluate the tendency of local communities for producing medicinal plants in forest and rangeland of Kamalan region, Golestan province. Interviews and questionnaires from the specific group of people familiar with medicinal plants including range managers, farmers, and villagers were used to collect the data. The validity and reliability of the questionnaires were approved by a panel of experts and calculating the Cronbach alpha coefficient, respectively. The tendency status of local for producing medicinal plants was regarded as an independent variable, while the age, occupation, secondary job, education level, farm area, and responsibility in the community were considered as dependent or predicted variable. The Logistic regression was used to explore the relationship between independent and dependent variables using SPSS 23. Results indicated that knowledge about the effects of medicinal plants on diseases, and land ownership had a positive (B= 12/12) and negative relation (B= 11.27) to the tendency of locals for producing medicinal plants, respectively. The result showed that the main positive and negative effective factors on local communities tendency for producing medicinal plants were knowledge of medicinal plants properties and land ownership, respectively (p <0.05). Providing facilities, extension workshops, and investing in cultivating medicinal plants can engage more people to medicinal plant industry. Policymakers can use the result of this study to monitor and enhance the tendency status of locals for producing medicinal plants.