تغییرات پوشش گیاهی در مراتع احیاشده با کشت جاشیر (prangos ferulacea) در منطقه دالورا و کلواری استان چهارمحال و بختیاری

با ارزیابی و پایش پروژه های احیای مراتع می توان مسیر تغییرات پوشش گیاهی و میزان موفقیت پروژه را تعیین کرد. در این تحقیق اثر کپه کاری با گونه جاشیر (prangos ferulacea) در دو زمان مختلف بر ترکیب پوشش گیاهی، غنا و تنوع گونه ای در مراتع منطقه دالورا و کلواری در استان چهار محال و بختیاری مورد بررسی قرار گرفت. پوشش گیاهی در مرتع شاهد، و مراتع کپه کاری شده با جاشیر در سال 1386 و 1390 مطالعه شد. درصد پوشش گونه های گیاهی و نیز تولید و تراکم گونه جاشیر در پلات ها برآورد گردید. نتایج نشان داد که تراکم و درصد تاج پوشش گیاه جاشیر در توده کپه کاری شده در سال 1386 به طور معنی داری بیشتر از کپه کاری سال 1390 بوده است. میزان زیتوده این گیاه شش سال پس از کپه کاری (سال 1386) دو برابر زیتوده آن در دو سال پس از کپه کاری (سال 1390) بوده است. از تعداد 71 گونه گیاهی ثبت شده تعداد 39 گونه گیاهی بین مناطق کپه کاری و مرتع مجاور مشترک بودند. 14 گونه گیاهی به طور معنی داری درصد تاج پوشش کمتری در مناطق کپه کاری داشتند. گونه های chardinia orientalis، hordeum bulbosum، taeniatherum crinitum و tragopogon longirostris در دو سال نخست کپه کاری افزایش معنی داری داشته اما با گذشت زمان کپه کاری کاهش معنی داری داشتند. درصد تاج پوشش گندمیان نیز در مناطق کپه کاری جاشیر به طور معنی داری کاهش یافت که شش سال پس از کپه کاری جاشیر این کاهش حدود 80 درصد بوده است. همه گیاهان یکساله مرتع شاهد در مناطق کپه کاری نیز حضور داشته اما به واسطه پوشش متراکم جاشیر درصد تاج پوشش آنها کاهش معنی داری داشت. با گذشت زمان از انجام کپه کاری کاهش مقادیر شاخص های تنوع و غنای گونه ای مشاهده شد و کمترین این شاخص ها در کپه کاری 1386 بوده است. شاخص های تنوع و غنا با درصد تاج پوشش گیاه جاشیر همبستگی منفی معنی دار داشتند. نتایج این تحقیق نشان داد هدف پروژه از نظر تولید علوفه برآورده شده اما اثرات آن بر پوشش گیاهی می تواند با گذشت زمان از کشت این گیاه متفاوت باشد.

Vegetation changes in rangeland restored by Prangos ferulacea pit-seeding in Dalvara and Kalvary rangelands in Chaharmahal and Bakhtiari province

Monitoring and assessment of restoration projects could determine the vegetation dynamic and the success rate of he the project. This study aimed to evaluate the effects of Prangos ferulacea pitseeding on species composition and species richness and diversity in Dalvara and Kalvary in Chaharmahal and Bakhtiari province in two different years. Cover percentage of the species and also the density and biomass of P. ferulacea were measured in two treated sites (one in 2007 and another in 2011) and one control site (no treatment). Results showed that the cover and density of P. ferulacea was significantly greater in the sites treated in 2007 than the sites treated in 2011. Also, six years after the treated site of 2007, the biomass of P. ferulacea was twice than that of 2011. A total of 71 species were recorded of which 39 species were common among the two sites. The cover percentage of 14 species significantly reduced in the treated sites. Chardinia orientalis, Hordeum bulbosum, Taeniatherum crinitum, and Tragopogon longirostris showed a significant increase in 2007 while they reduced significantly four years later. The cover percentage of grasses were decreased by 80 percent due to P. ferulacea pitseeding in 2011. Although similar annual species were found in the treated and the control site, their cover percentage was reduced significantly in the treated site due to a dense stand of P. ferulacea. The species richness and diversity were reduced under P. ferulacea pitseeding. These indices also showed a significant negative correlation with cover percentage of P. ferulacea. The result showed that this project increased forage production but the effects of P. ferulacea on vegetation characteristics varied considerably based on the time laps of postpitseeding.