اثر ارتفاع و جهت بر بازده اسانس و برخی خصوصیات فیتوشیمیایی گونه‌های دارویی Boiss. Artemisia Aucheri و Sieberi Besser. Artemisia در مراتع خراسان جنوبی

این تحقیق به منظور بررسی اثر ارتفاع از سطح دریا و جهت دامنه بر روی خصوصیات فیتوشیمیایی گونه های دارویی درمنه کوهی و درمنه دشتی در مراتع کوهستانی و دشتی استان خراسان جنوبی انجام شد. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با دو تیمار ارتفاع از سطح دریا در چهار سطح (1800-1600 ، 2000-1800، 2200-2000 و 2400-2200 متر از سطح دریا) برای درمنه کوهی و در سه سطح (1400، 1600 و 1800 متر از سطح دریا) برای درمنه دشتی و تیمار جهت در چهار سطح (شمال، جنوب ، شرق و غرب) برای درمنه کوهی در سه تکرار انجام شد. ﭘﺲ از ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﺳﺮﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎی ﮔﻠﺪار ﮔﻮﻧﻪ های مورد مطالعه، اﺳﺘﺨﺮاج اﺳﺎﻧﺲ ﺑﻪ روش ﺗﻘﻄﻴﺮ ﺑﺎ آب ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎه ﻛﻠﻮﻧﺠﺮ اﻧﺠﺎم ﮔﺮدﻳﺪ. خصوصیات فیتوشیمیایی از قبیل فنول کل، فلاونوئید کل، فعالیت آنتی اکسیدانی و تانن کل تعیین شد. نتایج نشان داد که ارتفاع بر بازده اسانس درمنه کوهی و درمنه دشتی، به ترتیب تاثیر منفی و مثبت معنی داری دارد (0.01≥p). نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که همبستگی معنی داری بین ارتفاع و بازده اسانس و فنول کل درمنه کوهی (به ترتیب 0.94- و 0.66+) و بازده اسانس، فنول کل و تانن کل درمنه دشتی (به ترتیب 0.81+، 0/68+ و 0.86-) وجود دارد. بیشترین بازده اسانس درمنه کوهی در جهت شرقی (2.63 درصد) و کمترین بازده اسانس در جهت جنوبی (1.28 درصد) مشاهده شد. در صورتی که هدف، برداشت درصد بالایی از اسانس درمنه کوهی است، جمع آوری اندام های هوایی این گونه در ارتفاعات پایین، توصیه می شود.

Effects of altitude and aspect on efficiency of producing essence and phytochemical properties of Artemisia aucheri Boiss and Artemisia sieberi Besser in South Khorasan rangelands

This study aimed to investigate the effects of altitude and aspect on the essential efficiency and the phytochemical properties of Artemisia aucheri and Artemisia sieberi in mountainous and Steppe rangelands of South Khorasan Province. Experiment was conducted in a completely randomized design (CRD) with two treatments of altitude in four levels (<1800, 20001800, 22002000, and > 2200 meters above sea level) for Artemisia aucheri and in three levels (1400, 1600, and 1800 m above sea level) for Artemisia sieberi and aspect in four levels (north, south, east and west) for Artemisia aucheri with three replications. Aboveground samples were collected in the flowering stage and their essential oils were extracted using the Hydrodistilation method. Phytochemical properties of the samples such as the amount of total phenol, total flavonoid, antioxidant activity, and total tannin were determined using the Spectrophotometer. The results showed that altitude had a significant negative and positive effects on the essential efficiency of Artemisia aucheri and Artemisia sieberi respectively (p le; 0.01). The results of Pearson's correlation coefficient showed that there was a significant correlation between altitude and essential efficiency and total phenol content of Artemisia aucheri (0.94 and +0.66, respectively), as well as essential efficiency, total phenol and total tannin of Artemisia sieberi (+0.81, +0.68 and 0.86, respectively). The highest essential efficiency of Artemisia aucheri was observed in the eastern aspect (2.63%) and the lowest essential efficiency was detected in the southern aspect (1.28%). This study indicated that collecting the aerial parts of this species at low altitudes will yield a high percentage of the essential efficiency.