ضرورت توجه به معیارها و شاخص‌های موثر در مکان‌یابی عملیات مدیریتی و بیولوژیکی اصلاح مرتع (مطالعه موردی: مراتع کوهستانی هندوان، خوی، آذربایجان غربی)

گزارشات موجود در خصوص اقدامات اصلاحی، احیائی و توسعه ای مراتع، نشان می دهد که عملکرد اقدامات مذکور، آنچنان که در هنگام تهیه طرح های مرتعداری مدنظر بوده، موفقیت آمیز نیست. یکی از علل این امر، عدم مکان یابی صحیح اینگونه عملیات بدون درنظر گرفتن معیارها و شاخص های موثر می باشد. بر همین اساس در پژوهش حاضر، با تطابق نقشه مکان یابی عملیات مدیریتی و بیولوژیکی اصلاح مرتع مبتنی بر معیارها و شاخص های مطرح در منابع علمی و نقشه مکان یابی پیشنهادی توسط بخش اجرایی کشور، ضرورت توجه به معیارها و شاخص های متناسب در مکان یابی عملیات مدیریتی چرای دام و بیولوژیکی اصلاح مرتع، در منطقه کوهستانی هندوان، خوی مورد تاکید قرار گرفت. با درنظر گرفتن معیارها و شاخص های موثر؛ برای 21.4 درصد از مراتع منطقه، مرتعداری تعادلی؛ برای 38.2 درصد، مرتعداری طبیعی و برای 40.4 درصد، مرتعداری مصنوعی یا اصلاحی پیشنهاد شد. همچنین به واسطه عدم حاکم بودن شرایط مناسب محیطی، پیشنهاد عملیات بذرکاری و بوته کاری در مراتع منطقه، میسر نیست ولی 39 درصد از اراضی، برای بذرپاشی و کپه کاری، 19 درصد برای میانکاری و 21.4 درصد برای کودپاشی مناسب تشخیص داده شد. ضمن اینکه در 59.6 درصد از مراتع که دارای وضعیت متوسط و خوب می باشند، اجرای سیستم های چرایی پیشنهاد گردید. در نهایت تطابق دو نقشه (نقشه اجرایی طرح و نقشه حاصل از ارزیابی توان اکولوژیکی)، نشان داد که 62 درصد از مراتع در دو روش، به صورت مشابه و 38 درصد، به صورت غیرمشابه طبقه بندی شدند که قابلیت اطمینان بین دو روش، کمتر از 63 درصد می باشد. لذا ضرورت دارد که شرح خدمات طرح های مرتعداری از حیث معیارها و شاخص های موثر به منظور حصول اطمینان از موفقیت پیشنهادات عملیات اصلاحی، احیائی و توسعه ای مرتع، متناسب با شرایط آب و هوایی و خصوصیات فیزیکی مراتع هر منطقه رویشی، به هنگام شود.