بررسی سیر تاریخی رواج تصوف در دوران اولیه و میانی اسلام و گسترش ادبیات صوفیانه در ایران

آیا پیدایش تصوف وعرفان اسلامی در ادبیات صوفیانه، یک پدیده ‌ناگهانی بود، یا تحت تاثیر سیر تاریخی تحولات اجتماعی وسیاسی ملل مختلف دنیای باستان و جهان اسلام بوده است؟گرچه اندیشه‌های عرفانی و تصوف به مفهوم عام در تاریخ جوامع بشری قدمت دارد، اما جز تعداد معدودی تصویر‌های مبهم بر دیواره ‌کوه‌ها و یا اساطیر که بعد از اختراع خط به پیشینیان نسبت داده شده، از اندیشه مردمان گذشته، چیز دیگری در دست نداریم.حتی پس از اختراع خط که اندیشه‌ها بر روی سنگ‌ها و چرم حیوانات و پوست درختان نقش بست، بخش بسیار ناچیزی از آن آثار توانست ازگزند حوادث روزگار جان سالم به در برد و به دست ما برسد. شناخت پدیده ‌تصوف و تاثیر آن بر جوامع اسلامی و تمدن‌های غیراسلامی، همین محدودیت‌ها را دارد. تلاش نگارنده بر این است که از خلال کتاب‌ها و منابع به بررسی سیر تاریخی رواج صوفیگری و ادبیات مربوط به آن در دوران اولیه ومیانی اسلامی بپردازد وبه این سوال اساسی پاسخ داده شود که چه عوامل سیاسی در بستر واقعیات جامعه ‌اسلامی منجر به گسترش صوفیگری و انزواطلبی در میان برخی از پارسایان شد.

Studying the Historic Spread Of Sufism in the Early and Middle Islam Era and the Expansion Of Sufi Literature in Iran

Is the appearance of Sufism in its modern meaning and in turn Sufism literature an abrupt event or a result of historical processes and evolution of social trends which led to such an extensive phenomenon? Though it is true that gnostic thoughts and also Sufism in its general meaning date back to the beginning of the human history, but except for a few ambiguous images on the cave walls and/or myth stories attributed to the ancient people after invention of writing systems, nothing has remained from the vast sea of the ancient people thoughts and ideas. Identification of Sufism phenomenon and its effects on the Islamic societies and also on the nonIslamic ones in later times is subject to the same abovementioned constraints and limitations. Acknowledging the inevitable deficiencies, the author tries to present a picture of the appearance of Sufism and some exles of its various influences on the society based on the remaining relevant books and literature as accurate as possible