رویکردِ تاویل گرایانه عرفا به قرآن و احادیث

عرفان اسلامی با قرآن و حدیث، پیوندی تنگاتنگ و ناگسستنی دارد. قرآن، نسخه گوهرین و روشمند رستگاری انسان هاست که افزون بر سویه های آیینی و دینی، از متنی پرمایه ادبی و هنری برخوردار است، و همه ویژگی های یک اثر هنری را به لحاظ ساختار و درون مایه، دارد. صوفیه در قرآن و حدیث دستاویزهایی یافته اند، تا از آن رشته یی که انسانِ فناپذیر را با خداوند پیوند می دهد؛ نشان دهند. لذا از آن سوی که موضوع سخنانانشان، در نگرشِ همگانی، ناشناخته و مفاهیم رازآلودِ بی مرز و به رمز است، بر این باورند که قرآن، فراتر از روساختِ جمله و روخوانی، باید فهمیده شود. پس معانی نهفته در آن، فرامادّی و ژرف‏اند، و هنگامی به نیکی دریافت می‏شوند که با شهود و یا از راه تجلّی، درک شوند. این نگرش زمینه‏ساز گرایش به تفسیر و تاویل برای دست یابی به گونه ای از نهان شناسی درباره حقایقِ هستی شده، که آنان را به برداشت‏های تازه و دریافت های نوینی از آیات و روایات، رهنمون ساخته و شیوه ای خاص و متفاوتی از تفسیر و تاویل قرآن، پدید آورده است. با توجّه به گستردگی مفاهیم قرآنی و احادیث، و پیوند و درآمیختگی آن با اندیشه های عرفانی این مقاله با بررسی اجمالی این پیوند، رویکرد تاویل گرایانه عرفا را از آیات و روایات بازنموده است.