بررسی عقل و عشق در اشعار شاه نعمت‌الله ولی

عقل و عشق یکی از اساسی ترین موضوعات در دیوان شاه نعمت الله ولی است. از نظر او عشق ودیعه ای الهی است که در وجود انسان نهاده شده و وسیلۀ رسیدن به کمال و سعادت است. اساس طریقت شاه نعمت الله کشف و شهود است، نه دلیل و برهان. اندیشۀ وحدت وجود در سراسر کلام وی، موج می زند که به تاثیر از عرفان نظری ابن عربی است. عقل و خردی که شاه ولی با بهره گیری از اشعار عطار، با آن درافتاده، عقل جزئی و معاش است که نه تنها قادر به درک حقیقت عشق نیست بلکه حجاب و مانعی در راه رسیدن به سرمنزل معرفت و عشق حقیقی است. در مقابل، او عقل کلی را نایب خدا دانسته و آن را مدح کرده و معتقد است که  این عقل به عنوان اولین مخلوق، یاور عشق است و با روح و جان عشق و جنون عارفانه، عجین گشته و تقابل و تعارضی میان آن دو متصوّر نیست. این پژوهش به شیوۀ کتابخانه ای و به روش توصیفی – تحلیلی صورت گرفته است

wisdom and love in shah nimatullah wali’s poetry

wisdom and love are two basic topic in shah nimatullah wali’s poems. from wali’s point of view love is such a divine gift placed in human’s inside. it is a medium to arrive to integrity and luck. the basic idea in shah nimatullah wali’s doctrine is intuition, not logic. pantheism is reflected frequently in his speech that is under the influence of ibn al- arabi’s thoughts. shah wali disagree with materialistic nous and thrift like attar neishabury. he belives that wisdom can’t comprehend with love, and it is an abstacle (hijab) to arrive to cognition and true love. on the contrary, he belives that the universal intelect ( aghl-e kolli) is vicar of god. he worships it and belives that the universal intelect as the first creature acts as a collaborator for love. as a result, he confirms that wisdom is combined to love and mystical madness and there is no conflict between them. this article has been collected by library style and has been processed by analytical and descriptive methods.